Κυριακή 26 Ιουλίου 2009

Yes men, διορθώνοντας την ταυτότητα


Στις 3 Δεκεμβρίου του 2004, εκπρόσωπος της πολυεθνικής Dow ανακοινώνει ζωντανά στο δελτίο του BBC WORLD, ότι η εταιρεία του λαμβάνει την πλήρη ευθύνη για τους χιλιάδες θανάτους και μόνιμους τραυματισμούς που προκάλεσε η διαρροή χημικών αερίων εργοστασίου της, στο Μποπάλ της Ινδίας 20 χρόνια πριν. Η εταιρεία θα ρευστοποιήσει τη θυγατρική της και τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια που θα προκύψουν θα δοθούν στα θύματα. Κλείνοντας τον εκτενή του λόγο ο συγκινημένος εκπρόσωπος δεν παραλείπει να ζητήσει για άλλη μια φορά συγνώμη από τα θύματα.
Μια ώρα αφού η πολυεθνική έδειξε το ανθρώπινο πρόσωπο της, ξεσηκώνοντας θύελλα συζητήσεων, το BBC διακόπτει το πρόγραμμά του για να ανακοινώσει ότι η εταιρεία DOW δεν πρόκειται να δώσει καμία αποζημίωση και πως όσα προηγήθηκαν ήταν η δουλειά ενός φαρσέρ. Ενός φαρσέρ που κατάφερε μεταξύ άλλων να υπερτονίσει το κυνικό πρόσωπο της πολυεθνικής σε πανεθνικό δίκτυο, να υπενθυμίσει την θαμμένη φρίκη του ατυχήματος στο Μποπάλ και να ρίξει τη μετοχή της DOW κατά 3% μέσα σε μία ώρα. Οι Yes men είχαν χτυπήσει ξανά.
Ως Yes man περιγράφετε το στέλεχος μιας εταιρείας το οποίο συμφωνεί άκριτα και δειλά με κάθε απόφαση του εργοδότη. Μια στάση δηλαδή ακριβώς αντίθετη με αυτή των Αμερικάνων Άντι Μπίκλμπαουμ και Μάικ Μπονάννο (ψευδώνυμα), των δυο φαρσέρ που τα έβαλαν με τη DOW. Θύματα των ‘’παραστάσεων’’ τους αποτέλεσαν στο παρελθόν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, η McDonalds, το Υπουργείο Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ και ο Τζώρτζ Μπους .
Ο τρόπος δράσης τους περιγράφετε ως εξής: Αφού πρώτα στήσουν ένα δίκτυο ψεύτικων ιστοσελίδων, παραπλήσιων των μεγάλων εταιριών και των οργανισμών, μαζεύουν παραστρατημένες προσκλήσεις για συνέδρια, συζητήσεις, τηλεοπτικές εκπομπές. Εκεί εμφανίζονται ως εκπρόσωποι των εταιριών και αρχίζουν αυτό που οι ίδιοι αποκαλούν ‘’διόρθωση ταυτότητας’’. Μιμούμενοι τη σοβαροφάνεια και τον επιστημονισμό πραγματικών παρουσιάσεων, διατυπώνουν ακραίες θέσεις γεμάτες κυνισμό σε σχέση με τους εργαζομένους, τους καταναλωτές και τον τρίτο κόσμο μπροστά σε ένα κοινό στελεχών ,μάνατζερ και μετόχων. Ανάμεσα στις θέσεις που κατά καιρούς διατύπωσαν περιλαμβάνεται η αγορά των ψήφων των πολιτών από τις εταιρείες , η επιβολή του θεσμού της δουλείας σε όλη την Αφρική προς όφελος της οικονομίας και η δημιουργία πετρελαίου από πτώματα ως λύση για την ενεργειακή κρίση. Συνειδητά ακραίες οι θέσεις αυτές δεν αντιμετωπίζονται αρνητικά από το κοινό ούτε καν με καχυποψία. Ο τρόπος με τον οποίο υποδύονται τον ρόλο τους και οι εταιρίες που (ψευδώς)αντιπροσωπεύουν τους εξασφαλίζουν την αποδοχή ,ενώ οι ίδιοι προσπαθούν σε κάθε παρουσίαση τους να είναι πιο παράλογοι και πιο κυνικοί . Απομακρυσμένες από το πλαίσιο τους οι προτάσεις και οι πράξεις αυτές κάνουν το γύρο των ΜΜΕ παίρνουν τη πραγματική διάσταση της απάνθρωπης υπερβολής και λειτουργούν με διπλό τρόπο. Πρώτων ως σάτιρα και επίδειξη δύναμης προς τις εταιρίες και δεύτερον ως καταγγελία της δράσης τους. Από τη στιγμή που το γεγονός μεταδίδεται μέχρι τη στιγμή που θα διαψευστεί οι Yes men είναι οι πραγματικοί εκπρόσωποι των εταιριών.
Μια παραλλαγή της παραπάνω δράσης αποτελεί η παρουσίαση όχι ακραίων απόψεων αλλά αντίθετα, ανακοινώσεων που αντιπροσωπεύουν ιδανικά σενάρια ως πραγματικά γεγονότα. Έτσι σε συνέδριο που έγινε στην Αυστραλία, οι Yes men παρουσιάστηκαν ως εκπρόσωποι του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και ανακοίνωσαν την αυτοδιάλυση του με σκοπό την οικονομική βοήθεια στις χώρες του τρίτου κόσμου. Το νέο μεταδόθηκε ως γεγονός από τα περισσότερα μεγάλα ΜΜΕ, συζητήθηκε στη βουλή του Καναδά και χαιρετίστηκε ως γενναία πράξη από πολιτικούς, αναλυτές και δημοσιογράφους πριν διαψευστεί από τον πανικόβλητο ΠΟΕ. Άλλες δράσεις των Yes men είναι η παρουσίαση της φαλλόμορφης στολής παρακολούθησης εργατών ,η στολή επιβίωσης μετά το λιώσιμο των πάγων και η ψεύτικη προεκλογική σελίδα του Μπους, για την οποία ο ίδιος δήλωσε ‘’ θα έπρεπε να υπάρχουν όρια στην ελευθερία’’ .
Ενταγμένη στα πλαίσια της αντιπαγκοσμιοποίησης ,η δράση των Yes men κατηγοριοποιείτε στη περίπτωση του ακτιβισμού που ονομάζεται culture jamming (πολιτιστική παρεμβολή). Σκοπό της έχει όχι να αντικαταστήσει, αλλά να συμπληρώσει παραδοσιακές μορφές αντίστασης και να προπαγανδίσει την παρουσία τους μέσω των ΜΜΕ. Εικονικοί τρομοκράτες σε έναν εικονικό κόσμο οι Yes men κατασκευάζουν παραστάσεις στο θέατρο των media και των πολυεθνικών, παρεμβάλλοντας τη σάτιρα ανάμεσα σε ψεύτικες λέξεις και επικίνδυνες πράξεις. Σκοπός τους είναι η κριτική ,η αποκάλυψη, η γελοιοποίηση και η ηθική απαξίωση εταιρειών και εμπορικών οργανισμών καθώς επίσης και η δημιουργία ενός παιχνιδιού ρόλων, καταστάσεων και θεσμών που θα γεννήσει δύο ,τρεις ,πολλούς Yes men.
(στην εφημερίδα Εποχή)

Δεν υπάρχουν σχόλια: