«Αν τα αγάλματα έβρισκαν και πάλι την πρώτη τους ψυχή, τότε από τα μουσεία μας θα υψωνόταν η πιο πελώρια προσευχή που θα είχε ακούσει ποτέ η γη. Αν νιώθαμε τα συναισθήματα που είχαν νιώσει οι πρώτοι θεατές ενός αιγυπτιακού ομοιώματος ή ενός ρομαντικού Εσταυρωμένου, δεν θα μπορούσαμε να τα αφήσουμε στο Λούβρο. Ξέρουμε ότι η μεταμόρφωση συμπαρέσυρε κάθε ιερή τέχνη, κάθε έργο θρησκευτικής πίστης· ότι για τον χριστιανό Σεζάν ένας ρομαντικός Εσταυρωμένος είναι γλυπτό κι όχι ο Χριστός, η Παρθένος του Τσιμαμπούε είναι πίνακας κι όχι η Παρθένος Μαρία· ότι για κανέναν δεν είναι ομοιώματα τα αγάλματα των φαραώ. Από τους θεούς των Σουμερίων μέχρι τους δικούς μας αγγέλους και τους δικούς μας αγίους, όλες αυτές οι τέχνες εξέφρασαν έναν κόσμο που υπήρχε πιο πολύ κι από τον γήινο κόσμο, επειδή ήταν ο κόσμος της αιωνιότητας»
Andre Malraux, «Το φανταστικό μουσείο».
Το Εθνικό Μουσείο του Ρίο ντε Ζανέιρο ήταν ένα από τα μεγάλα μουσεία του κόσμου. Το Εθνικό Μουσείο του Ρίο ντε Ζανέιρο είχε 200 χρόνια ιστορία. Το Εθνικό Μουσείο του Ρίο ντε Ζανέιρο είχε 20 εκατομμύρια και πλέον αντικείμενα, από αρχαιολογικά ευρήματα έως ιστορικά κειμήλια. Το Εθνικό Μουσείο του Ρίο ντε Ζανέιρο έγινε στάχτη την προηγούμενη εβδομάδα.
Η καταστροφή του κτιρίου, άλλοτε αυτοκρατορικού παλατιού, μεγάλο μέρος του οποίου βρισκόταν σε κακή κατάσταση, αποτελεί «ζημιά ανυπολόγιστης αξίας για τη Βραζιλία», ανέφερε ο πρόεδρος της χώρας, Μισέλ Τέμερ.
Το μουσείο τα τελευταία χρόνια έμενε εγκλωβισμένο σε μια περήφανη παραίτηση, έκθετο στον χρόνο τον οποίο προσπαθούσε να κρατήσει έξω από τις πύλες αρνούμενο στα εκθέματα τη φθορά. Αυτή η φωτιά μοιάζει σαν όλος ο χρόνος που διώχτηκε να ήρθε συσσωρευμένος και να τα συνάντησε. Σαν να τα γέρασε απότομα σε λίγες ώρες μέχρι την εξαφάνιση.
Οστά δεινοσαύρων και αιγυπτιακές μούμιες, δείγματα φυτών και εντόμων, αρχαιοελληνικές Κόρες και ελληνιστικές Αφροδίτες, Ετρούσκοι, Ινκας, Ολμέκοι. Ολα συναντιούνται κάτω από τη στάχτη. Σαν ο χρόνος να συμφιλιώθηκε με τις τρεις διαστάσεις του και κάθε γεγονός να εμπεριέχεται σε ένα ενιαίο όλον.
Όλες οι περίοδοι συναντιούνται κάτω από τη στάχτη. Το διαφορετικό υπερβαίνεται στην καταστροφή. Πρώην ζώο, έντομο ή φυτό, πρώην αριστουργηματικό άγαλμα ή τυχαίο απολίθωμα. Όλοι οι κάτοικοι της πόλης έχουν πια το ίδιο ύψος. Και εντός της φωτιάς συναντάς τη δημοκρατία της εξαφάνισης. Η Ιστορία, τέλειο προσάναμμα της λήθης. Τι χάνεται όταν καίγεται ένα μουσείο;
Τα μουσεία, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν οι πολλοί, δεν υπάρχουν για να τα επισκεπτόμαστε. Στέκουν εκεί ώστε να μας προστατεύουν από τον χρόνο. Να τον κρατούν έγκλειστο, να τον μεταφράζουν σε χρόνο χειροποίητο, κατοικίδιο, προσπαθώντας να μας εξοικειώσουν μαζί του.
Προσπαθώντας να δώσουν σχήμα και μέγεθος σε αυτή την αχανή ροή που είναι ο χρόνος. Να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τους αιώνες και τα λεπτά. Καθιστώντας τα αντικείμενα αιώνια, ουσιαστικά μας προστατεύουν από την ανία της αιωνιότητας.
Χωρίς τα μουσεία είμαστε θνητοί χωρίς αιωνιότητα. Εντός των μουσείων είμαστε θνητοί παρά την αιωνιότητα. Δεν υπάρχει κάτι πιο τρομακτικό από ένα θνητό μουσείο.
Ένα θνητό μουσείο, όπως το Μουσείο του Ρίο ντε Ζανέιρο ή πριν από μερικά χρόνια το Μουσείο της Μοσούλης, μοιάζει με στρέβλωση του ίδιου του χρόνου, διάστρεμμα όλων των λεπτών μας, ημικρανία της ίδιας της Ιστορίας.
Όπως ένα εμπόρευμα συσσωρεύει την εργασία που χρειάστηκε ώστε να δημιουργηθεί και την κουβαλά ως ιδιότητα της ύπαρξής του, έτσι και ένα αντικείμενο κουβαλά τις σημασίες που προβλήθηκαν πάνω του μέσα στον χρόνο.
Όταν μπαίνει στο μουσείο βγαίνει από τον ιστορικό χρόνο για να περιγράψει τον ιστορικό χρόνο. Αφαιρεί τη χρηστικότητά του και απομονώνεται με τρόπο τέτοιο ώστε να κουβαλήσει νόημα. Μιλά όχι για το παρελθόν αλλά για την καταγωγή του παρόντος, αφού είναι ορατό πάντοτε στον χρόνο του παρατηρητή.
Αυτό που κάηκε στο Ρίο είναι ο ίδιος ο χρόνος. Τώρα μπροστά απλώνεται μια αποψιλωμένη ερημιά καψαλισμένων δευτερολέπτων. Και το Ρίο μοιάζει ένας τόπος απροσδόκητα παγιδευμένος σε ένα παρελθόν χωρίς παρόν μέσα του.
(στην Εφημερίδα των Συντακτών)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου