Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2018

Ξορκίζοντας τον Αυριανισμό τού χθες



Ο θάνατος του Γιώργου Κουρή αναπαράχθηκε με τρόπο διαφορετικό από σχεδόν όλους τους άλλους θανάτους. Ενώ τα τελευταία χρόνια ο ανέξοδος θρήνος, η οικειοποίηση ενός διάσημου προσώπου προς καταγραφή και έκθεση προσωπικών εμπειριών και η θανατογραφή γίνονται κομμάτια της ψηφιακής μας καθημερινότητας, ο δημόσιος σχολιασμός επιφύλασσε ένα διαφορετικό αντίο στον Γιώργο Κουρή.
Συνήθως, άσχετα με τις κάθε είδους διαφωνίες, ανασύρουμε για τους πρόσφατα εκλιπόντες θετικά στοιχεία κοινής αποδοχής, σχόλια που δεν κρίνουν αλλά ταριχεύουν ένα χαμόγελο έστω στην ανάμνηση. Δεν είμαι σίγουρος πως αυτή η σεμνοτυφία βοηθάει σε κάτι –και αυτό είναι άλλο θέμα συζήτησης- πάντως έτσι συνηθίζεται. Στην περίπτωση του Κουρή λοιπόν συνέβη ακριβώς το αντίθετο.
Αν εξαιρέσουμε κάποιους πολιτικούς και ελάχιστους μεγαλοδημοσιογράφους, σχεδόν όλοι ανέσυραν από τη μνήμη την περίπτωση της κόντρας του αποθανόντος με τον Μάνο Χατζιδάκι.
Μια από τις πιο αηδιαστικές, κακόγουστες και χυδαίες επιθέσεις που δέχτηκε ποτέ Ελληνας πολίτης από τη δημοσιογραφία με φράσεις όπως «ηθικό AIDS», «χαμερπής ομοφυλόφιλος που γλείφει τις πατούσες της εξουσίας», «κινούμενος βόθρος» κτλ, αφήνοντας υπονοούμενα για παιδεραστία, καλώντας τον με ομοφοβικό χιούμορ εγκεφαλικά νεκρού ατόμου «να περάσει από τα γραφεία της εφημερίδας να πάρει ένα καλάθι σύκα που του αρέσουν πολύ» και τελικά βγάζοντας αγγελία- κάλεσμα προς τους αναγνώστες να στείλουν στην εφημερίδα στοιχεία για τον Μάνο Χατζιδάκι.
Στο πλευρό της η «Αυριανή» βρήκε τον Λαλιώτη, τον Πάγκαλο, τη Μερκούρη και πολλούς άλλους, φιλοξενώντας δηλώσεις τους στις σελίδες της ανάμεσα στα παραπάνω δημοσιεύματα. Μάλλον δεν ήξερε ο Κουρής πως η αναγούλα, η αίσθηση αηδίας που προκαλούν όλα αυτά θα ήταν ο επικήδειός του. Το ερώτημα είναι όμως γιατί λειτούργησαν όλα αυτά τα συλλογικά αντανακλαστικά.
Παρά τα πολλά του εκδοτικά και τηλεοπτικά εγχειρήματα ο Κουρής θα μείνει στην ιστορία ως ο εφευρέτης (και όχι εκδότης) της «Αυριανής» και των όσων σήμαινε αυτή η εφημερίδα.
Η «Αυριανή» στις μέρες της παντοδυναμίας της είχε ημερήσια κυκλοφορία που ξεπερνούσε τα 150.000 φύλλα. Δεκασέλιδη, τυπωμένη σε φτηνό χαρτί, «η δημοκρατικότερη και τιμιότερη εφημερίδα στον τόπο» (όπως η ίδια περιέγραφε τον εαυτό της), η εφημερίδα αποτέλεσε διαμορφωτή πολιτικής, ηθικής και αισθητικής.
Η σκανδαλολογία και ο πολιτικός κυνισμός, ο κιτρινισμός και ο λαϊκισμός ήταν μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά της. Απέναντι στον στόχο της δημοσιογραφικής αντικειμενικότητας ο Κουρής προέβαλε μια ομολογημένη και ανερυθρίαστη υποκειμενικότητα («εγώ αυτά πιστεύω, όποιος γουστάρει»).
Πάντοτε στα παρασκήνια της πολιτικής, συκοφαντώντας και εκβιάζοντας πρόσωπα, αναφερόμενη με εξυπνακίστικα παρατσούκλια (ο Καραμανλής ήταν «ο κουφός», ο Φλωράκης ο «βλαχοθεσσαλός», ο Τεγόπουλος ο «μπεκρούλιακας»), η «Αυριανή» αποτέλεσε μια ατελείωτη ανήθικη ηθικολογία με αυστηρά λειτουργικό χαρακτήρα.
Ενα χαμηλό επίπεδο που κολάκευε το χαμηλό επίπεδο και το αποθέωνε ως αυθεντικότητα και μαγκιά. Χρησιμοποιώντας μια γλώσσα του δρόμου που άνοιξε δρόμους για την έκλειψη της γλώσσας στη δημοσιογραφία. Η εφημερίδα κατασκεύασε την περιγραφή ενός κόσμου διαχωρισμένου ανάμεσα σε χρήσεις προσώπων: «Αυτοί», «εμείς», «Εσύ αναγνώστη».
Αποφασίζοντας για στρατόπεδα και συμμαχίες, για τον φίλο και τον εχθρό, το πεδίο και τους όρους σύγκρουσης. Μια ιδιότυπη επιλογή που πάντοτε στο βάθος της έκρυβε τις προστακτικές ενός χειροποίητου φασισμού.
Η «Αυριανή» και ο Αυριανισμός κουβαλούσαν μέσα τους ό,τι πιο νεκρό υπάρχει σε μια κοινωνία. Γι' αυτό και δεν θα πεθάνουν ποτέ. Και αν η εφημερίδα έκλεισε, το δίδαγμά της διαχύθηκε. Εμπλουτίστηκε από τον κάθε Τριανταφυλλόπουλο και τον κάθε Αναστασιάδη, πέρασε στο «Τρωκτικό» και στη συνέχεια σε άπειρα φιλοκυβερνητικά ή αντιπολιτευτικά μπλογκ και σάιτ.
Εγινε ιδιωτική τηλεόραση στο πλευρό του πολίτη, στο όνομα του πολίτη, στην υγειά του πολίτη. Τρόπος θέασης και αντιμετώπισης της πολιτικής και της πραγματικότητας, του κοινωνικού δεσμού και του δέσμιου κοινωνικού συμβολαίου. Τρόπος να πουλάς και να αγοράζεις, να επηρεάζεις και να καταστρέφεις.
Ξορκίζοντας τον Αυριανισμό τού χθες στην πραγματικότητα προσπαθούμε να καθησυχάσουμε τους εαυτούς μας για τον Αυριανισμό τού σήμερα. Να υποθέσουμε και τελικά να κατασκευάσουμε μια εξέλιξη σε σχέση με την αγριότητα των Κουρήδων του παρελθόντος. Αγνοώντας επίμονα τους Κουρήδες τού σήμερα. Στην έντυπη, ηλεκτρονική και φεϊσμπουκική μας καθημερινότητα, στη σκανδαλολογία και τη χυδαιότητα, στον κυνισμό και την αγριότητα. Εντός ενός δημόσιου λόγου που μοσχοβολάει χθεσινή σαπίλα.
Αντίο, Κουρή, και ευχαριστούμε για τα ψάρια.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)

Δεν υπάρχουν σχόλια: