Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2018

Η ενδεχόμενη πόλη


Η Αθήνα είναι μια δύσκολη πόλη, μια πόλη απαιτητική στην κατανόησή της. Μια αλλεπάλληλη πόλη που μονίμως μας διαφεύγει το κέντρο της, ο πυρήνας αυτός που την ορίζει. Από τη μία η εικόνα της Αθήνας ως πόλης των τουριστών, ένας προθάλαμος πριν από τα μουσεία, μια σύντομη στάση πριν κάποιος ξεχυθεί στα νησιά αναζητώντας το ελληνικό καλοκαίρι, μια φωτογραφία χωρίς ζωή, μόνο εντυπώσεις. Και από την άλλη η πόλη του μόχθου και της απογοήτευσης, εδώ που η ανεργία στύβεται δύσκολα και η ανέχεια συναντιέται στους δρόμους. Η άλλη Αθήνα, αυτή πίσω από τα ψηλά κτίρια, στους μισοφωτισμένους δρόμους και στις στενές διαδρομές. Μαζί της η απλή πόλη, η καθημερινή συνθήκη, η Αθήνα της ρουτίνας και της χωροταξικής ασχήμιας, μια ήπια πόλη της γειτονιάς εκεί που ελάχιστα συμβαίνουν.
Πόλη των αντιθέσεων. Πόλη του μύθου και του σκληρού ρεαλισμού. Οι δύο εξωστρεφείς αφηγήσεις του παρόντος μας, αυτή της αρχαιότητας και αυτή της κρίσης, οι δύο Συμπληγάδες μας. Τροφή για το βλέμμα του άλλου, βιομηχανία στερεοτύπων και ανέξοδων συμπερασμάτων.
Πόλη νέα και γριά ταυτόχρονα, γεννημένη σε κάποια παλιά αρχαιότητα και χτισμένη μετά το 1830. Συχνά ταυτίστηκε με την ίδια τη χώρα. Ακριβώς γιατί ολόκληρη η χώρα αποτέλεσε συστατικό της, σε τέτοιο βαθμό ώστε σε αντίθεση με τις άλλες πόλεις της Ελλάδας δεν απέκτησε ποτέ της ταυτότητα. Απότομα, χωρίς βάθος, υπερσυγκέντρωσε και εξαφάνισε αποχρώσεις. Κατάπιε απότομα και δεν χώνεψε ποτέ.
Σήμερα η Αθήνα είναι μια ενδεχόμενη πόλη. Μια πόλη που αναζητά (ενδεχομένως για πρώτη φορά) την ταυτότητά της. Στους δρόμους της, στις επιχειρήσεις και τα μαγαζιά της, στους ανθρώπους και τις συνήθειές της.
Πρόσφατα η πόλη σήκωσε ένα βάρος που δεν της αναλογούσε. Κουβάλησε για μήνες το βλέμμα ολόκληρου του πλανήτη και έγινε το κέντρο του κόσμου για λόγους που δεν ήθελε.
Τι αφήνει το βάρος αυτό σήμερα που μοιάζει παρελθόν; Τι αφήνει στην πόλη η ρευστοποίηση των βεβαιοτήτων δύο τουλάχιστον γενιών;
Τι μένει από όλη την ιστορία της κρίσης, τις ανόδους και τις πτώσεις, τις απογοητεύσεις, την οργή και τη μελαγχολία; Από το συναίσθημα αυτό πως όλα τα μάτια βουλιάζουν στον δικό σου μικρό ορίζοντα περιμένοντας αποφάσεις.
Και όμως στην πόλη εισάγονται ξαφνικά στοιχεία που δεν υπήρξαν ποτέ, στοιχεία σημαντικά για τη μεταμόρφωσή της.
Η Αθήνα δεν ήταν ποτέ μια πολυεθνική πόλη ανοιχτή σε διαφορετικούς πληθυσμούς με τον τρόπο που ήταν π.χ. η Θεσσαλονίκη. Ηταν μια πόλη που είχε πάντοτε το βλέμμα της στραμμένο στο εσωτερικό συγκεντρώνοντας και απομυζώντας ολόκληρη την υπόλοιπη χώρα από οτιδήποτε ζωντανό και ζωογόνο.
Σήμερα για πρώτη φορά σε τέτοιο βαθμό συναντάς διαφορετικές κουλτούρες και εθνικότητες, στοιχεία διαφορετικά που ακόμα δεν έχουν συνομιλήσει με την καθημερινότητα της πόλης παρά μόνο με την παρουσία τους.
Μια κρίσιμη μάζα που κουβαλά έναν πολιτιστικό πλούτο ικανό να αναγεννήσει τη γερασμένη μας αντίληψη, ικανή να ξεβολέψει τις βεβαιότητές μας και να εμπλουτίσει τους τρόπους μας.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)

Δεν υπάρχουν σχόλια: