Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2018

Τα επικίνδυνα μαθηματικά των εξισώσεων


«Εάν γιαουρτώνουμε τον Πάγκαλο είναι καλό, ενώ εάν μαχαιρώνουμε τον Φύσσα είναι κακό. Δε λέω βέβαια ότι το γιαούρτι με το μαχαίρι είναι το ίδιο, αλλά η βία είναι βία». Αυτή η ρήση του Παύλου Τσίμα στο δελτίου του ΣΚΑΙ με αφορμή τα γεγονότα στη Θεσσαλονίκη και τον προπηλακισμό του Γιάννη Μπουτάρη έφερε τόσες αντιδράσεις και σχόλια, ώστε λίγες μέρες μετά ο ίδιος να αναγκαστεί να παραδεχτεί πως «ο τρόπος που το διατύπωσα ήταν προφανώς ατυχής, αλλά πρέπει να είναι πολύ κακόπιστος κάποιος για να μη βλέπει την ουσία του επιχειρήματος».
Η ουσία του επιχειρήματος είναι πως η βία είναι μία και καταδικαστέα. Ο μόνος που έχει το δικαίωμα να ασκεί βία είναι το κράτος, αφού αυτό έχει και το μονοπώλιο της βίας. Με τους όρους αυτούς κάθε βία είναι κοινή. Μπορεί να διαφέρει σε ένταση και αποτέλεσμα, αλλά ουσιαστικά η μόνη διαφορά είναι ποσοτική. Τα υποκείμενα μέσα στην ανάλυση του κυρίου Τσίμα είναι εξισωμένα. Άνθρωποι που ουσιαστικά παραστράτησαν την εποχή των μνημονίων, μέσα από τις σειρήνες του λαϊκισμού (αριστερού ή δεξιού δεν έχει σημασία και αυτός ενιαίος είναι) και επιτίθενται «σε αυτόν που δεν γουστάρουν». Σε αυτόν τον σελοφάν κόσμο όπου τα μαχαίρια κόβουν όπως και η πέτσα από το γιαούρτι, η βία είναι ένα θέμα καλών τρόπων, μια παρέκκλιση από το πολιτικό σαβουάρ βιβρ, λες και ένα κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας γύρισε πίσω σε μια προ εφηβική ηλικία και πράττει ανάγωγα, έχοντας αποβάλει από τον οργανισμό του τα γονεϊκά διδάγματα συμπεριφοράς.

Το θέμα που προκύπτει από την παραπάνω φράση δεν είναι η βία, αλλά η εξίσωση. Η αντίληψη που μπορεί να ξεπλύνει το φασισμό ως ακραία εκδοχή μιας ήδη υπαρκτής κλίμακας. Η λογική αυτή που βαφτίζει το κάθε τι φασισμό (κακή συμπεριφορά, απολυτότητα απόψεων, ακατέργαστο τρόπο έκφρασης και συμπεριφοράς κτλ) κανονικοποιώντας και ξεπλένοντας στην πραγματικότητα την καθημερινή πρακτική των δολοφόνων. Εκφράζει ένα κομμάτι της κοινωνίας διατεθειμένο να ξεχάσει τη σημασία μιας δολοφονίας (ενώ έχει ήδη ξεχάσει τις δολοφονίες και τους προπηλακισμούς μεταναστών, ομοφυλόφιλων, αριστερών και λοιπών θυμάτων) και να αποδεχτεί τους ναζί σαν μια υπαρκτή παράμετρο στην ομαλότητα της ζωής.
Η απόσταση από το γιαούρτι στο μαχαίρι είναι αντίστοιχη με την απόσταση της δημοσιογραφίας από τη δημοσιογραφία ως μέσω παραπλάνησης και άσκησης ενός λειτουργικού πολιτικού κυνισμού. Αυτός που δεν μπορεί να διακρίνει τη διαφορά όχι μόνο στα δύο μέσα, αλλά και στα δύο υποκείμενα ώστε να τα τοποθετήσει στην ίδια πρόταση, είναι ένας άνθρωπος που στέκει εκτός κοινωνίας και την αντιμετωπίζει στην καλύτερη περίπτωση ως κάτι το σχεδόν αδιάφορο και στην χειρότερη ως έναν εχθρό. Στη για χιλιοστή φορά ζεσταμένη θεωρία των δύο άκρων, ο Παύλος Τσίμας κινδυνεύει από αιχμηρούς κεσέδες και ο Κυριάκος Μητσοτάκης από απάνθρωπα τρικάκια και μπογιές του Ρουβίκωνα. Ενώ την ίδια στιγμή, χαμογελαστοί ακονίζουν τις λεπίδες τους πάνω στην ουσία του επιχειρήματος του Παύλου Τσίμα.
Και μιας και κάνουμε λόγο για τον κυνισμό και την επικινδυνότητα των μαθηματικών της εξίσωσης, ας μην ξεχάσουμε να κλείσουμε με ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα: Την ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών για την κλιμάκωση της κατάστασης στη Λωρίδα της Γάζας, τη μέρα που 60 Παλαιστίνιοι διαδηλωτές σκοτώθηκαν εν ψυχρώ από τις σφαίρες του στρατού της κυβέρνησης του Ισραήλ. Εδώ βέβαια τα μαθηματικά είναι ακόμα πιο προβληματικά, αφού το απόλυτο θύμα βαφτίζεται τρομοκράτης, οι σφεντόνες εξισώνονται με τα πολυβόλα και οι εκτελεσμένοι νεκροί με τους αιμοσταγείς ζωντανούς:
«Οι περιστάσεις επιβάλλουν την επίδειξη αυτοσυγκράτησης, προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω κλιμάκωση και να μην υπάρξουν νέα θύματα. Το Ισραήλ οφείλει να σεβαστεί το δικαίωμα ειρηνικής διαμαρτυρίας και να αποφεύγει τη χρήση δυσανάλογης βίας. Από πλευράς τους, η Χαμάς και όσοι οργανώνουν τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στη Λωρίδα της Γάζας, οφείλουν να διασφαλίζουν τον ειρηνικό χαρακτήρα των διαδηλώσεων αυτών».

(στην εφημερίδα Εποχή)

Δεν υπάρχουν σχόλια: