Ανταπόκριση από τα Τίρανα

Ο ουρανός στα Τίρανα μένει στριμωγμένος ανάμεσα στους βιαστικά σηκωμένους ουρανοξύστες και τα βουνά που τα περιβάλλουν.
Βαρύς ουρανός σαν γλώσσα γεμάτη σύμφωνα, σχεδόν μεταλλική στον ήχο της. Κάθε τι σε αυτήν την πόλη είναι ταυτόχρονο.
Η μικρή και η μεγάλη κλίμακα, η πολυτέλεια και η εξαθλίωση, ο γερασμένος κομμουνισμός και ο καπιταλισμός καζίνου των Βαλκανίων, το χθες και το σήμερα. Μια πόλη ταυτόχρονη που αλλάζει ταυτότητες σχεδόν τυχαία.
Το κέντρο των Τιράνων μοιάζει με εργοτάξιο. Η μεγάλη τους πλατεία να πλακοστρώνεται, νέοι ουρανοξύστες να σηκώνονται στον σβέρκο χαμόσπιτων, παντού να επικρατεί οικοδομικός αναβρασμός.
Οι κακές γλώσσες στα παγκάκια και στα μπαρ λένε πως κάτι τέτοιο συμβαίνει γιατί τα Τίρανα είναι ο παράδεισος ξεπλύματος ιταλικού παράνομου κεφαλαίου.
Η αίσθηση όμως της ανοικοδόμησης δεν ζητά διαπιστευτήρια νομιμότητας.
Δεν έχω δει πουθενά εργάτες να δουλεύουν με τις ταχύτητες και την επιμονή εκείνων των Αλβανών στο κέντρο της πόλης.
Ενα έργο που εδώ θα χρειαζόταν βδομάδες για να γίνει τελείωσε σε λίγες μόνο μέρες μπροστά στα ξαφνιασμένα μας μάτια.
Παραπέρα το τεχνητό ποτάμι διασχίζει τεχνητά την πόλη, πιο πέρα μια τεράστια τεχνητή λίμνη.
Τα Τίρανα είναι μια πόλη που κάθε στιγμή εκθέτει την επιθυμία της για αλλαγή, για βιασύνη, προσπαθώντας να καλύψει τον χρόνο που χάθηκε.
Γι' αυτό κάποιες όψεις του κέντρου θα σου θυμίσουν Κηφισιά, κάποιες Γαλάτσι και κάποιες άλλες φτωχογειτονιές κάποιας ξεχασμένης ελληνικής επαρχίας. Ολα σε απόσταση ενός δρόμου.
Γιατί εδώ ο χρόνος και ο χώρος είναι σχετικοί. Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα μιας ξεχασμένης ιδεολογίας με τα ογκώδη κτίρια και τους ανοιχτούς δρόμους, η κυριαρχία του τσιμέντου και της πέτρας συνορεύουν με το γυαλί και το σίδερο ενός όρθιου ονείρου οικονομικής ευμάρειας.
Και μαζί τα χαμόσπιτα, οι οικοδομές χωρίς κουφώματα, χωρίς πόρτες πολλές φορές, ακόμα και χωρίς σοβά.
Τα μπούνκερ του Χότζα είναι ακόμα εκεί. Ανενεργά, μουσεία προς έκθεση ή φωλιά για νυχτερίδες.
Αποτύπωση του φόβου μιας αποκάλυψης που δεν ήρθε αλλά άφησε πίσω τα τσιμέντα της.
Μια οχύρωση ορφανή από επιθέσεις, πιο πολύ φόβος παρά άμυνα. Κούφια πόλη, μια άδεια ηχώ τρέχει στις υπόγειες φλέβες σου.
Μα τα Τίρανα αφήνουν το μακρινό παρελθόν γιατί τα Τίρανα είναι η πρωτεύουσα των 90s. ίσως να είναι μια από τις λίγες πόλεις στην Ευρώπη που βρίσκονται εντός του άπιαστου ονείρου μιας οικονομικής ευμάρειας.
Οι οικοδομές, τα καζίνα (ακόμη και στο κέντρο της πόλης), τα εμπορικά κέντρα κλείνουν το μάτι τους προς τα εκεί.
Και αυτό που καταλαβαίνεις είναι πως πολλοί κάτοικοι ζούνε τη δεκαετία αυτή που δεν μπόρεσαν να ζήσουν στην ώρα της.
Η πολιτική αστάθεια και η μετανάστευση τους έκλεψαν τη δεκαετία, μια δεκαετία που επιστρέφει στο κέντρο των Τιράνων.
Ετσι, δεν είναι τυχαίο που θα ακούσεις στη σειρά πολλές 90s ποπ επιτυχίες.
Του παρελθόντος της Δύσης, του παρόντος των Τιράνων: U2, Backstreet Βoys, Placebo, Savage Garden, No Doubt και Βασίλης Καρράς.
Η Ελλάδα είναι έντονη στους δρόμους των Τιράνων. Στις επιχειρήσεις (Goody's, Γρηγόρης), στις τράπεζες (Αλφα Μπανκ, Εθνική, Πειραιώς), στα προϊόντα (Καρέλια, Μύθος κ.ά.).
Θα συναντήσεις περισσότερους Αλβανούς να μιλούν ελληνικά παρά αγγλικά (αν και αυτοί που μιλούν ιταλικά είναι ακόμη περισσότεροι).
Να σου απαντούν με ενθουσιασμό στη γλώσσα σου και να σε ρωτούν σε ποια γειτονιά της Αθήνας μένεις.
Κάποιες φορές το άκουσμα των ελληνικών φέρνει σκυθρωπή όψη κι εσύ προσπαθείς να σκεφτείς ποια ιστορία κρύβεται από πίσω της.
Ο εθνικισμός άλλωστε κατοικεί ως καθημερινή χειρονομία. Στις άπειρες σημαίες, στις κόκκινες μπλούζες με τον μαύρο αετό, σε μαγνητάκια ψυγείων που δείχνουν τη Μεγάλη Αλβανία.
Οπως περίπου σε κάθε βαλκανική πρωτεύουσα.
Παρ' όλα αυτά, έχεις την αίσθηση του ασχημάτιστου στον χώρο και τον χρόνο.
Μια πόλη που δεν έχει βρει πλήρως τους τρόπους, τις γεύσεις, την ταυτότητά της.
Δεν έχει ορίσει πλήρως τα τοπόσημα του κέντρου της, τις όψεις που παραπέμπουν στη δική της όψη. Σύντομα αυτό θα συμβεί.
Μέχρι τότε, για εμάς τους ξένους, τους τουρίστες, κατακτητές ή επενδυτές, τα Τίρανα θα παραμένουν μια ντροπαλή πόλη.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)