Δευτέρα 21 Μαΐου 2018

Το λεωφορείο του εφιάλτη σταμάτησε στη Γάζα



Ποιος θυμάται τους Αρμένιους;
Εγώ τους θυμάμαι,
και κάθε νύχτα
ταξιδεύω μαζί τους στο λεωφορείο του εφιάλτη
και σήμερα το πρωί, μαζί τους
πίνω τον καφέ μου 


Εσένα, δολοφόνε
Ποιος σε θυμάται εσένα



Ποίημα του σύγχρονου Παλαιστινίου ποιητή Najwan Darwish. Ο τίτλος είναι αναφορά στη ρήση που χρησιμοποίησε ο Χίτλερ, για να περιγράψει την «Τελική Λύση του Εβραϊκού Προβλήματος» στους στρατηγούς του μία εβδομάδα πριν από την εισβολή στην Πολωνία. 



Το αμερικάνικο αριστερό περιοδικό Jacobin αναδημοσιεύει τους τίτλους με τους οποίους οι New York Times κάλυψαν τις πρόσφατες δολοφονίες 60 Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας. Και καταλήγει στο συμπέρασμα: Οι Παλαιστίνιοι δεν σκοτώνονται ποτέ, απλώς πεθαίνουν.
Με βάση την ίδια συλλογιστική ο συγγραφέας Moustafa Bayoumi περιγράφει σε άρθρο του στον Guardian τον διπλό θάνατο των καταπιεσμένων. Ο πρώτος θάνατος έρχεται από μια σφαίρα ή από μια βόμβα, ο δεύτερος από τις λέξεις που περιγράφουν τον θάνατο αυτό.
Αν υπογραμμίζουμε αυτή τη διαπίστωση, δεν το κάνουμε μόνο για να περιγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο πολλά δυτικά μέσα (φυσικά και ελληνικά) περιγράφουν τις δολοφονίες των Παλαιστινίων και την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας.
Αλλά ταυτόχρονα γιατί η ίδια η γλώσσα αποκαλύπτει τους όρους με τους οποίους αντιμετωπίζονται οι Παλαιστίνιοι από την κυβέρνηση του Ισραήλ, τους συμμάχους και τους οπαδούς τους.
Η βασική διαφορά ανάμεσα στις δύο διατυπώσεις είναι πως φυσικά το να σκοτωθείς προϋποθέτει κάποιον θύτη, κάποιον που ενεργεί ώστε να εξασφαλίσει τον θάνατό σου.
Ο αποκλεισμός του υποκειμένου (του στρατού του Ισραήλ δηλαδή) δεν μετατρέπει τον θανόντα σε υποκείμενο, αφήνει το θύμα στη θέση του αντικειμένου. Νεκρό από αίτια που δεν περιγράφονται και ταυτόχρονα νεκρό με δική του ευθύνη.
Το θύμα περιγράφεται ως ένοχο για την κατάστασή του. Ο κάθε διαδηλωτής ταυτίζεται με τη Χαμάς και περιγράφεται ως τρομοκράτης. Ετσι υποβιβάζεται σε επικίνδυνη και αναλώσιμη παρουσία.
Η περιγραφή του αμάχου δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο ρόλο, αφού ο τρομοκράτης προηγείται.
Για την κυβέρνηση του Ισραήλ ο Αλλος γίνεται Άλλος προς θάνατο, απογυμνώνεται από κάθε του δικαίωμα ακόμη και από αυτό της ανάσας και της επιβίωσης, γίνεται αναλώσιμο βιολογικό απόθεμα.
Ο κυρίαρχος επιβεβαιώνει την κυριαρχία του ορίζοντας ποια ζωή έχει αξία και ποια όχι. Η θανατοπολιτική της κυβέρνησης του Ισραήλ δεν είναι μόνο ένα έγκλημα απέναντι στους Παλαιστινίους αλλά ένα έγκλημα απέναντι στην ανθρώπινη ταυτότητα.
Σε ένα ακόμα ποίημα του ο Najwan Darwish ξαναγυρνά στο λεωφορείο του εφιάλτη αυτή τη φορά με νέο προορισμό:

«Θα συνεχίσουμε αυτή την αναφορά αργότερα/
τώρα πρέπει να πάω για ύπνο/
δεν θέλω να χάσω το λεωφορείο του εφιάλτη που πηγαίνει στη Σάμπρα και τη Σατίλα».


Ηταν σε αυτά τα δύο στρατόπεδα Παλαιστινίων προσφύγων το 1982, όταν Λιβανέζοι Φαλαγγίτες κατέσφαξαν 3.500 άοπλους πολίτες με τις ευλογίες τού τότε υπουργού Αμυνας του Ισραήλ, Αριέλ Σαρόν, και τις πλάτες του στρατού του Ισραήλ.
Είχε δοθεί η δικαιολογία πως στόχος των Φαλαγγιτών ήταν να καθαρίσουν τα στρατόπεδα από Παλαιστίνιους τρομοκράτες. 

Και παρά τον θρίαμβο του φόνου στα σώματα και στις λέξεις και απέναντι από την ύβρη του κυρίαρχου που περιγράφει τον εαυτό του ως αμυνόμενο, αυτό που θα μείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη από αυτές τις μέρες είναι η εικόνα του Fadi Abu Saleh στις διαδηλώσεις των τελευταίων ημερών στη Γάζα.
Tου 30χρονου άντρα που έχασε τα δύο του πόδια στους βομβαρδισμούς της Γάζας το 2008.
Του άντρα αυτού στο αναπηρικό καροτσάκι που ανεμίζει τη σφεντόνα του κατά του ισραηλινού στρατού. Του άντρα αυτού που εκτελέστηκε από ελεύθερο σκοπευτή λίγο μετά τη φωτογραφία.
Του άντρα αυτού που με την εικόνα του θα διδάσκει για πάντα τι σημαίνει αγώνας και αξιοπρέπεια ανεξάρτητα από οποιαδήποτε συνθήκη και αντίπαλο, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε πολιτική και οποιονδήποτε βιασμό των λέξεων.
Το τι σημαίνει ο άνθρωπος να διεκδικεί την ανθρώπινη ιδιότητά ανεξάρτητα από το κόστος.
Να υπερασπίζεται την ανθρώπινη υπόσταση στο σύνολό της ανεξάρτητα από τη θανατοπολιτική που του επιβάλλεται.
Μια εικόνα που θα μας επιστρέφει για πάντα στην κυριολεξία των πραγμάτων ανεξάρτητα από κατασκευασμένους τίτλους, εξαγριωμένους «Φαλαγγίτες» και εξαχρειωμένους θριαμβευτές.
Και το λεωφορείο του εφιάλτη συνεχίζει τη διαδρομή του στα εδάφη της Παλαιστίνης.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)