Ζώντας περίεργους καιρούς

Σκεφτόμουν την ταινία Goodbye Lenin. Όχι γιατί αποτελεί κάποια σημαντική συμβολή στην τέχνη του κινηματογράφου, αλλά γιατί κατάφερε να περιγράψει με τον πιο απλό τρόπο την ξαφνική πύκνωση του ιστορικού χρόνου, το απότομο στρίμωγμά του στο βραχύ σώμα των ημερολογίων. Το 1989, μια γυναίκα στην Ανατολική Γερμανία παθαίνει καρδιακό και πέφτει σε κώμα. Όταν συνέλθει λίγους μήνες μετά, η χώρα και το καθεστώς στο οποίο είχε αφιερώσει όλη της τη ζωή απόλυτα ταυτισμένη μαζί του αποτελούν παρελθόν. Όμως, αυτή δεν το γνωρίζει. Η γυναίκα ξυπνά από έναν παρατεταμένο ύπνο σε έναν νέο κόσμο. Σαν να εκσφενδονίστηκε πολλά χρόνια μπροστά στην ιστορία.
Ο χρόνος περπατά με περίεργο βάδισμα. Το μέγεθος του διασκελισμού του δεν είναι πάντα ορατό. Έτσι τα γεγονότα παίρνουν το πραγματικό τους μέγεθος μόνο όταν τα κοιτάξεις από απόσταση. Αλλά τότε έχουν ήδη καταχωρηθεί στο παρελθόν και η σημασία τους λιμνάζει κάπου στις μνήμες. Θέλοντας να αποφύγουμε αυτή την αποστείρωση ντύνουμε τα γεγονότα που βιώνουμε με υποθέσεις. Υποθέσεις για το μέγεθος και τη σημασία, υποθέσεις για τη ζωή μας και τον χρόνο που βιώνουμε. Στο ημερολόγιο των υποθέσεων όλοι μας συντηρούμε έναν υποθετικό συγγενή σε κώμα. Κάποιον στον οποίο θα παρουσιάσουμε το παρόν μας και αυτός με γνώμονα την απουσία του θα μας περιγράψει το μέγεθος των γεγονότων και του χρόνου.

Ένας υποθετικός διάλογος

Ο υποθετικός μου συγγενής έπεσε σε κώμα την πρωτοχρονιά του 2012. Είχε προλάβει να δει τις αναταραχές και τα τριξίματα της παλαιάς κατάστασης πραγμάτων, να ψηλαφίσει –ίσως- ως ενδεχόμενα τις αυριανές μεταβολές. Σήμερα όμως, ξυπνάει και ‘γω πρέπει να του εξηγήσω μια σειρά από πράγματα:
-Ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε πρώτος στις εκλογές και σχημάτισε κυβέρνηση
-Πώς; Μα εγώ τον είχα αφήσει στο 4,6%
-...Επειδή όμως δεν κατάφερε να έχει αυτοδυναμία συνεργάζεται με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, που ίδρυσε ο Πάνος Καμένος λίγους μήνες αφού έπεσες σε κώμα.
-Μα τι λες; Αυτός τη δεκαετία του ‘80 ήταν ένας από τους πιο σκληρούς και ταγμένους ΟΝΝΕΔιτες του Αβέρωφ. Εξαπτέρυγο του τότε αρχιΟΝΝεδίτη Βασίλη Μιχαλολιάκου. Πώς γίνεται να συνεργάζεται με την αριστερά;
–Α ναι μια και είπες Μιχαλολιάκος [πώς το ξεστομίζουν αυτό τώρα;] τρίτο κόμμα στο ελληνικό κοινοβούλιο είναι η Χρυσή Αυγή. Γιατρέ ελάτε γρήγορα νομίζω πως ξαναέπεσε σε κώμα.
-Όχι καλά είμαι. Μου ήρθε λίγο απότομα. Μα καλά από πού και ως που; Αυτοί ήταν κάπου στο 0,3% Τι έγινε; Ποιος κρετίνος τους ψήφισε;
-388.447 για να είμαστε ακριβείς και ακόμη και εκείνο το 7 στο τέλος πονάει.
-Και το ΠΑΣΟΚ;
-Α, αυτό είναι απ’ τα ωραία. Αγνοείται κάπου στις κοιλάδες των μονοψήφιων αριθμών.
-Μα πώς μπορεί να επέτρεψε κάτι τέτοιο ο Γιώργος Παπανδρέου, ο μέγας στρατηλάτης
- Α αυτός τώρα έχει νέο κόμμα, παρ’ όλο που κανείς δεν μπορεί να θυμηθεί πως λέγεται. Εξωκοινοβουλευτική αριστερά φάση.
-Άνοιξε λίγο την τηλεόραση. Πρέπει να δω τι γίνεται. Τι είναι τούτο το ΝΕΡΙΤ;
-Α αυτό είναι μεγάλη ιστορία. Θα στα εξηγήσω μετά.
-Να βάλουμε λίγο Πρετεντέρη. Αυτός πάντα ξέρει τι λέει. Μην μου πεις πως έγινε και αυτός κομουνιστής…
-Όχι ακόμη. Αυτός έχει παραμείνει τέλειος όπως ήταν, μόνο πάχυνε λιγάκι. Α ναι και ο Τσίμας πήγε στον ΣΚΑΙ
-Ε όχι! Καλά όλα τα άλλα, αυτό όμως δεν μπορώ να το αντέξω. [Καλύτερα λοιπόν να μη πω στον υποθετικό μου συγγενή πως ο Σταύρος Θεοδωράκης έφυγε και αυτός από το Mega ιδρύοντας κάτι σαν κόμμα και είναι τώρα τέταρτη δύναμη].

Όλα μπορούν να συμβούν

Για όσους από εμάς γεννήθηκαν και μεγάλωσαν κάπου πριν, κάπου μετά την δεκαετία του ’80, ο χρόνος μας παραδόθηκε χωρίς ρωγμές, χωρίς αμφιβολίες. Η ιστορία περπάταγε σταθερή με την ίδια βεβαιότητα που βαδίζουν τα ρολόγια. Χωρίς άλματα ή σκοντάμματα, παγωμένη στην όποια μεταβολή της. Όλα ήταν λίγο πολύ καθορισμένα, συμπαγή και είχε καταντήσει «το αύριο, με αύριο να μην μοιάζει». Η όποια αλλαγή είχε αγοράσει οικόπεδο κάπου στα στρέμματα της ουτοπίας και η ύπαρξη του ΠΑΣΟΚ έμοιαζε όμοια με φυσικό φαινόμενο, όπως η βροχή το φθινόπωρο, η ζέστη το καλοκαίρι και οι καούρες άμα φας πολύ πράσο.
Αν έχει κάτι να μας πει ο υποθετικός συγγενής, αυτό είναι πως όλα μπορούν να συμβούν, πως άσχετα με τα φαινόμενα η ζωή παραμένει πάντοτε ανοιχτή στα ενδεχόμενά της. Δίνοντας ταυτόχρονα θέση στο όνειρο και τον εφιάλτη, νομιμοποιώντας τη διεκδίκηση, το όποιο αύριο μπορούμε να φανταστούμε, να κερδίσουμε ή να χάσουμε.
Προς το παρόν παραμένουμε για προληπτικούς λόγους στο κρεβάτι του νοσοκομείου παίζοντας χαρτιά με τον υποθετικό μας συγγενή και κοιτάμε κάθε τόσο βαριεστημένοι το ρολόι μας, μέχρι να έρθει η ώρα του επόμενου αύριο.




(στην εφημερία Εποχή)