Η σημασία των νέων πλατειών

Μέσα στην αναδιάρθρωση της πολιτικής σφαίρας και των πολιτικών τρόπων όπως αυτά αναδείχτηκαν από το ερχομό της κρίσης μέχρι σήμερα, οι πλατείες αναδύονται ως παραλλαγές του πρόσφατου εαυτού τους. Όμοιες και ταυτόχρονα διαφορετικές, παλιές στην επανάληψή τους και ταυτόχρονα καινούργιες στο αίτημά τους.

Σίγουρα αυτό που προκαλεί πρώτα εντύπωση είναι πως σε μια χώρα και έναν δεδομένο χώρο όπου οι πορείες κι οι συγκεντρώσεις αποτελούν μια καθημερινή έκφανση και έκφραση του πολιτικού, είναι ίσως η πρώτη φορά που μια συγκέντρωση διεξάγεται υπέρ και όχι κατά μιας πολιτικής και μίας κυβέρνησης. Το πλήθος την Τετάρτη στην πλατεία Συντάγματος (και στις διάφορες άλλες πλατείες της χώρας) ήταν πυκνό, πολύμορφο και αυθόρμητο. Θύμιζε τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις των Αγανακτισμένων, τον συνδυασμό και την σύνθεση της τότε πραγματικότητάς. Από τις πατριωτικές κορόνες, τις γραφικότητες και τις φωνασκίες, μέχρι τα πολιτικά τραγούδια, τα ξενόγλωσσα πλακάτ- απευθύνσεις, το καταγγελτικό αγκαλιά με το καρναβαλικό και κυρίως την ανώνυμη πολιτική κατάθεση ενός πλήθους που αναγνωρίζει την σημασία της παρουσίας του άσχετα από πολιτικές εντάξεις. Οι διαφορές όμως σε σχέση με τότε, αν και μικρές έμοιαζαν ικανές να περιγράψουν τις αλλαγές οι οποίες έχουν ήδη συντελεστεί, τον δρόμο που διανύθηκε (σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας και των τότε πλατειών). Απούσα  αστυνομία και ξεριζωμένα κάγκελα, απουσία του φόβου απέναντι στην καταστολή. Μια μοιρασμένη αισιοδοξία, μια ακόμη αγουροξυπνημένη αγωνιστικότητα και ένας τόνος σχεδόν εορταστικός. Μέσα από την μεταμόρφωσή τους, οι παλαιές πλατείες γιόρταζαν τη νέα τους μορφή ανασυντάσσοντας το παρελθόν  τους.

Πιάνοντας το νήμα από την αρχή, αυτό που μπορούμε να συμπεράνουμε προς το παρόν είναι πως η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ και οι πρώτες κοινοβουλευτικές του μέρες κατάφεραν να υπερπηδήσουν μία πτυχή των πολλαπλών κρίσεων που διαχυθήκαν στην κοινωνία τις μέρες της κρίσης. Την κρίση της εκπροσώπησης και της εμπιστοσύνης. Ο κόσμος στις πλατείες μαρτυρεί και ενσαρκώνει αυτό που καταγράφουν οι διάφορες μετρήσεις καθώς και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στους δρόμους της χώρας. Μια εμπιστοσύνη που επιζητά να μεταμορφωθεί σε αξιοπρέπεια, ένα αίτημα το οποίο μοιάζει να εισακούεται, μια εκπροσώπηση που ίσως για μια από τις ελάχιστες φορές τείνει να έχει νόημα. Σίγουρα ένα από τα χαρακτηριστικά αυτής της κατάστασης είναι πως είναι εύθραυστη, στοιχείο που βέβαια δεν μειώνει σε τίποτα τη σημασία του επιτεύγματος.

Οι νέες πλατείες περιγράφουν και αυτές τις ίδιες ανάγκες με της παλαιές αυτή την φορά όχι ως αντίθεση αλλά ως επιδιωκόμενη σύνθεση. Την ανάγκη και επιθυμία του κόσμου για άμεση συμμετοχή στο πολιτικό, για συνδιαμόρφωση και συναπόφαση. Αντιμετωπίζοντας αυτή τη φορά την κυβέρνηση όχι ως φυσικό εχθρό αλλά ως έναν δυνάμει σύμμαχο και οριακά ως πολιτική τους προέκταση σε άλλο επίπεδο.

Οι παλαιές πλατείες μοιάζουν να τελείωσαν με την ανάθεση της διεκδίκησης, της διαμόρφωσης  και της αλλαγής στον ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2012. Τώρα που η κίνηση αυτή έφτασε στα όριά της -μετά την εκλογική νίκη- οι νέες αυτές πλατείες θα κριθούν επιτυχείς αν ακριβώς καταφέρουν να δημιουργήσουν με νέους όρους την αντιστροφή αυτής της κίνησης. Αν καταφέρουν να συνδέσουν το πλήθος αυτό με τις πολιτικές αποφάσεις. Και αν την Τετάρτη η παρουσία του κόσμου και μόνο ήταν αρκετή ως πολιτική πράξη θα χρειαστούν πολλά ώστε η μάζα και ο αριθμός να γίνουν πλήθος. Ένα πλήθος όπου ο καθένας θα υπάρχει ως φορέας της αυτοτέλειας της άποψής του προς μια επιτακτική και πρακτική σύνθεση. Είναι σίγουρο πως βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή (μια αρχή που κανείς δεν μας βεβαιώνει για τη συνέχειά της) αλλά ακόμα και αυτή η αρχή μοιάζει αυτοτελώς συναρπαστική.

 Ίσως όλα αυτά να ακούγονται ως βιαστικά συμπεράσματα, φιλτραρισμένα από το ηχητικό φάλτσο του ουτοπικού, είναι όμως γεγονός πως οι τεκτονικοί πολιτικοί μετασχηματισμοί των τελευταίων ετών απέδειξαν πως το καινούριο γεννιέται μέσα (και εξαιτίας της) στη ρευστότητας του πραγματικού. Έχουμε κάθε δικαίωμα να δένουμε την επιθυμία και την ευχή με την διεκδίκηση και τη διαμόρφωση. Ζούμε ρευστές, επικίνδυνες, όμορφες εποχές και η μόνη μας βεβαιότητα είναι πως όλα είναι ανοιχτά.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)