Άντεξα (με δυσκολία, την νέα παράσταση του Σάκη Ρουβά)

Τα βραβεία, οι μπίζνες και η φαλκίδευση της κριτικής

 Στην παράσταση, ‘’Ηρακλής, οι 12 άθλοι’’, ο Σάκης Ρουβάς υποδύεται τον Σάκη Ρουβά ως Ηρακλή. Στην πραγματικότητα όμως καταφέρνει να μιμηθεί τον Σάκη Ρουβά όπως περίπου τον μιμείται ο Μητσικώστας: Με την πομπώδη αφέλεια της απόλυτης κατάφασης του θεάματος. Είναι εμφανές από τα πρώτα λεπτά της παράστασης πως στόχος της (πέρα από την κιτσάτη εξωστρέφεια του εντυπωσιασμού) είναι να προστατευτεί ο πρωταγωνιστής από τον κίνδυνο της υποκριτικής (έναν κίνδυνο που καιροφυλακτεί σε αρκετές παραστάσεις).  Για τον λόγο αυτό ένα μεγάλο κομμάτι του ρόλου του είναι προηχογραφημένο και ακούγεται ως Voice over ενώ ο ίδιος επί σκηνής στοχάζεται, περπατά ή απλά υπάρχει. Το υπόλοιπο κομμάτι μοιράζεται ισόποσα ανάμεσα στην εκσφενδόνιση φράσεων με κύριο μέλημά αυτό της ορθοφωνίας (προσωπική κακεντρεχής παρατήρηση: ο Σάκης εκφέρει το ‘’ρ’’ ακριβώς όπως ο Άδωνις) και σε πεδία όπου ο σταρ μάλλον κινείται πιο άνετα, όπως τις στιγμές που τρέχει, παλεύει, χορεύει, τραγουδά, κόβει κεφάλια και κυρίως φωνάζει (ακόμα σφυρίζει στα αυτιά μου αυτό το ‘’ΙΟΛΑΕ!’’. Ειλικρινά δεν έχω ξαναδεί παράσταση με τόσα πολλά φωνήεντα). Στην πραγματικότητα η παράσταση -με το υποτυπώδες της κείμενο, τις κοινοτοπίες σε θέση σοφών γνωμικών και την σκυλαδο-sci-fi αισθητική της-δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια χορογραφημένη αμηχανία με ακριβό αντίτιμο, ένα βίντεο κλιπ που παριστάνει το θεατρικό (ενώ ονειρεύεται κρυφά πως είναι χολιγουντιανή μπλοκμπαστεριά), ένα επιχρυσωμένο κενό με πολλά φώτα, ένα κλύσμα θετικής ενέργειας.   

Ο λόγος που βρεθήκαμε σε αυτή την ευχάριστη παράσταση είναι η αναζήτηση απαντήσεων σε σχέση με τη βράβευση του Σάκη Ρουβά. Είναι η πρώτη παράσταση του τραγουδιστή μετά τις Βάκχες για τις οποίες βραβεύτηκε  και μάλιστα ξανά σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη της παράστασης Δημήτρη Λιγνάδη (τώρα κρατά τον ρόλο του Καλλιτεχνικού συμβούλου).  Νομίζω όμως πως τελικά περισσότερες απαντήσεις μας έδωσε το κτήριο στο οποίο παίχτηκε η παράσταση. Το Πάνθεον στην Πειραιώς , υπήρξε μέχρι πρόσφατα κέντρο νυχτερινής διασκέδασης, (Ρόκος, Ρέμος κτλ), μέχρι που ο ιδιοκτήτης του  Γιάννης Παπαθεοχάρης (ιδιοκτήτης επίσης του Diogenis Palace) αποφάσισε να το μετατρέψει σε θέατρο, μπαίνοντας έτσι στον χώρο της θεατρικής παραγωγής (σκηνοθέτης του Ηρακλή, ο γιός του Απόλλωνας Παπαθεοχάρης). Ο Παπαθεοχάρης αποτελεί την τελευταία άφιξη στον χώρο των νέων θεατρικών παραγωγών και το Πάνθεον συμβολίζει μάλλον με τον καλύτερο τρόπο τους όρους με τους οποίους καταγράφεται αυτή η νέα θεατρική νοοτροπία: άνθρωποι που ελάχιστη σχέση έχουν με το αντικείμενο, θεαματικές παραγωγές μεγάλης κλίμακας, μιούζικαλ, ροκ όπερες και κυρίως τόνοι διαφήμισης. Στοιχεία που ως ένα βαθμό περιγράφουν την πρώτη ψηφίδα ενός θεατρικού μωσαϊκού στο οποίο η βράβευση Ρουβά δεν αποτελεί παραφωνία αλλά μάλλον χρήσιμο εχέγγυο και συγκολλητικό στοιχείο της απενοχοποιμένης διασκέδασης με τη θεατρική πρόφαση. Ενός μωσαϊκού όπου η φαλκίδευση της θεατρικής κριτικής παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.

   

Το ότι η θεατρική κριτική πάσχει εδώ και καιρό είναι εμφανές σε όποιον την παρακολουθεί: συμπάθειες και εκδουλεύσεις, παρουσιάσεις που μεταμφιέζονται σε κριτικές, συχνή απουσία επιχειρήματος και θεωρίας, έξαρση του υποκειμενισμού, ιντερνετικός θόρυβος μεγάλου αριθμού κριτικών κ.α. Είναι αρκετά εύκολο να συνειδητοποιήσει κανείς τον ρόλο που έχει διαδραματίσει η διαφήμιση (ως πρακτικός διάλογος μεταξύ των εταιριών παραγωγής και των εντύπων) ώστε να φτάσουμε σε αυτό το αποτέλεσμα.  Ας ξεφυλλίσουμε το πρώτο Free-press που θα πέσει στα χέρια μας, ας επισκεφτούμε κάποιες από τις κυρίαρχες περιοδικές ιστοσελίδες προτάσεων. Και ας μετρήσουμε τις διαφημίσεις των μεγάλων εταιριών παραγωγής. Αλήθεια,  όταν τα έσοδά σου προέρχονται σε τόσο μεγάλο βαθμό από τις επιχειρήσεις αυτές μπορείς να τους ασκήσεις πραγματική κριτική; Η τέχνη και το θέαμα συμπλέκονται προς την ταύτιση, τα κριτήρια ατροφούν αφοπλισμένα και ο εθελούσια φιμωμένος λόγος αγκαλιάζεται από τον κυρίαρχο λόγο σε μια άτυπη συναλλαγή.

Η Ένωση Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών (υπεύθυνη για τα βραβεία Κάρολος Κουν), με την απόφασή της ήρθε να ενσαρκώσει αυτή την κατάσταση και να την εκφράσει με τον πιο άγαρμπο και προκλητικό τρόπο.  Αποφάσισε να βραβεύσει για την περίοδο 2012-2014 με το βραβείο αρχαίου δράματος (βραβείο στο οποίο δεν διαγωνίζονται αποκλειστικά ηθοποιοί αλλά και σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, μουσικοί κ.α.) τον Σάκη Ρουβά. Και ας υποθέσουμε καλοπροαίρετα πως ο τραγουδιστής ήταν απρόσμενα καλός στον ρόλο του ηθοποιού, είναι δυνατόν να δεχτούμε πως ήταν ότι σημαντικότερο εμφανίστηκε σε παραστάσεις αρχαίου δράματος μέσα σε δύο θεατρικές σεζόν; (στο σημείο αυτό έχει σημασία να αναφέρουμε τη σειρά αποχωρήσεων και διαγραφών τα τελευταία χρόνια από την Ένωση, τον αριθμό των διαμαρτυριών καθώς και τις καταγγελίες για παράτυπες τακτικές κατά του προέδρου της Κυριάκου Λουκάκη) .

Τέλος, ας αναλογιστούμε τις ευθύνες που αναλογούν σε πολλούς από εμάς. Για καιρό αντιμετωπίσαμε την κυρίαρχη κουλτούρα ως υποκουλτούρα. Μόνο όμως στο κομμάτι της ποιότητας, αγνοώντας τη διάδοση ή την αποδοχή της. Της επιτρέψαμε να υπάρχει με τη ναρκισσιστική μας απαξία χωρίς κόντρα επιχείρημα ή πρόταση. Και αυτή αχαλίνωτη γιγαντώθηκε, διεκδικώντας ακόμα και το ελάχιστο που δεν της ανήκει. Κάπως έτσι μείναμε κλεισμένοι στον ερμητισμό του ορθού. Σωστοί και λίγοι, ικανοποιημένοι και –ξάφνου-ξαφνιασμένοι.

(στο περιοδικό Unfollow)