«Κατά τη διάρκεια του έκτακτου δελτίου, από ανθρώπινο λάθος, προβλήθηκαν ημερήσια πλάνα αρχείου διάρκειας 30 δευτερολέπτων από τον πρόσφατο σεισμό της Λέσβου, με εμφανή την ένδειξη πλάνα αρχείου, που ωστόσο πιθανόν να δημιούργησαν σύγχυση σε μερίδα του τηλεοπτικού κοινού. Τα πλάνα αποσύρθηκαν άμεσα, μόλις έγινε αντιληπτή η αστοχία».
Κάπως έτσι αποφάσισε να δικαιολογήσει ο ΣΚΑΪ το γεγονός πως έστω για λίγο κατάφερε να παραπλανήσει όποιον άνοιξε την τηλεόραση στη συγκεκριμένη συχνότητα μετά τον σεισμό στις 15/1.
Γιατί η απάντηση του καναλιού στον πανικό που προκλήθηκε λόγω του σεισμού ήταν ακόμη περισσότερος πανικός;
Αυτό που έχει ενδιαφέρον -για κάποιον που δεν πείθεται από τον χαρακτηρισμό «αστοχία» για τη συγκεκριμένη κίνηση- είναι γιατί το δυναμικό του ΣΚΑΪ αποφάσισε να μεταδώσει με αυτόν τον τρόπο τη συγκεκριμένη είδηση.
Για ποιον λόγο το κανάλι αποφάσισε να ενδυναμώσει τον πανικό, ενώ δεν είχε τίποτα να κερδίσει από κάτι τέτοιο παρά να κατοχυρωθεί ως αφερέγγυο ακόμα και στα αυτονόητα;
Νομίζω πως η απάντηση βρίσκεται στον εθισμό του καναλιού στη δημιουργία ηθικών πανικών προς πολιτική χρήση (ακόμα και αν στην περίπτωση του σεισμού είχαμε σκέτο πανικό χωρίς περιθώρια εκμετάλλευσης).
Ο ηθικός πανικός ως παράγωγο έχει αυταξία. Δεν είναι ένα μέγεθος που παράγεται ανά περιπτώσεις και χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε αυτές τις περιπτώσεις (βλ. π.χ. δημοψήφισμα, έξοδος από την Ευρώπη κ.λπ.).
Πιο πολύ αποτελεί μια μόνιμη κατάσταση που για να λειτουργήσει οφείλει να τροφοδοτείται σε τακτικές δόσεις.
Να ορίζει ξανά και ξανά τη σχέση με τον τηλεθεατή-υποδοχέα της είδησης με σταθερά χαρακτηριστικά μιας μόνιμης έντασης, μιας μόνιμης πειθούς για την καταστροφή. Μια σχέση που καλλιεργεί αντανακλαστικά, διδάσκει τον φόβο και διευρύνει τον αποπροσανατολισμό.
Η επιβεβαίωση πως η κάθε μας στιγμή είναι δυνάμει μια στιγμή έκτακτης ανάγκης που μπάζει κίνδυνο από παντού.
Η δημιουργία του φόβου και η μετέπειτα χρήση του είναι απλώς κομμάτι της σύγχρονης τηλεοπτικής γλώσσας. Σε συνδυασμό με τα fake news, με παράλογες εστιάσεις σε κάποια λεπτομέρεια ή αποσιωπήσεις άλλων λεπτομερειών, συνεχείς επαναλήψεις ειδήσεων συγκεκριμένου ενδιαφέροντος, εμμονική ανακύκλωση ρητορικών κοινών τόπων, κολακεία των κατώτερων ενστίκτων και ακατέργαστων απόψεων δημιουργούν μια πολύ συγκεκριμένη λειτουργικότητα και καθιστούν την είδηση ένα πολύ συγκεκριμένο εργαλείο.
Οχι δημοσιογραφίας αλλά πολιτικής. Γιατί σημασία δεν έχει η μετάδοση της είδησης αλλά η χρήση της, όχι η ενημέρωση αλλά η άνευ όρων πειθώ.
Πρέπει να αντιληφθούμε πως εδώ και καιρό τόσο στην Ελλάδα όσο και στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου πολλά κανάλια (και μαζί μπλογκ και λοιπά πλέγματα ενημέρωσης) έχουν μετατραπεί σε πολιτικούς οργανισμούς.
Σε οργανισμούς με πολιτική ατζέντα και πολιτική στόχευση. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια κλασική περίπτωση διαπλοκής ανάμεσα σε σχήματα που περιλαμβάνουν ένα κανάλι, κάποια πολιτικά κόμματα και συνήθως τη χρηματοδότηση του καναλιού μέσω τραπεζικών δανείων.
Πιο πολύ βρισκόμαστε απέναντι σε μια αυτοτελή πολιτική κίνηση όπου τα fake news διαδέχονται τους ηθικούς πανικούς και όλα μαζί δημιουργούν μια συγκεκριμένη αλυσίδα ρητορικής, επιχειρημάτων και βεβαιοτήτων.
Μια αλυσίδα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί υπέρ ή κατά προσώπων, πολιτικών χώρων, κοινωνικών ομάδων, άλλων μέσων ενημέρωσης, επιχειρήσεων κ.λπ. ανάλογα με την περίσταση.
Γιατί η στάση αυτή δεν έχει ιδεολογία, είναι η ίδια ιδεολογία. Ανά περίπτωση μπορεί να φοράει διαφορετικό μανδύα (εντός φυσικά κάποιων ορίων), όπως π.χ. στις 17/1 όταν το κανάλι αποφάσισε πως ήρθε η ώρα για ένα ακροδεξιό ξέσπασμα ενημερώνοντάς μας μέσα από την εκπομπή της Αννας Μπουσδούκου πως για την επιδημία ιλαράς στη χώρα μας ευθύνονται οι Ρομά (και εδώ παραπέμπω στο άρθρο της Ντάνι Βέργου στην «Εφ.Συν.» στις 18/1).
Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ηθικός πανικός και τα ακροδεξιά χαρακτηριστικά και με θύματα διαπόμπευσης τους Ρομά.
Δεν έχει λοιπόν καμία απολύτως σημασία αν ο σεισμός είχε συντρίμμια, πόσα Ρίχτερ ήταν ή ακόμα και αν έγινε σεισμός.
Αυτό που έχει σημασία είναι πως τα αντανακλαστικά του φόβου εκτονώθηκαν για μια ακόμα μέρα και η κλεψύδρα του πανικού κατάφερε να αδειάσει για μια ακόμη φορά.
(στην Εφημερίδα των Συντακτών)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου