Μενού εξορίας

Πρόσφατα, γνωστό βιβλιοπωλείο από το Κολωνάκι διοργάνωσε τουρ στη Μακρόνησο με σκοπό την παρουσίαση ενός μυθιστορήματος που είχε στο κέντρο της θεματικής του τους εξόριστους στο νησί.
Οπως μας ενημέρωσε η υπεύθυνη του βιβλιοπωλείου μέσα από τη σελίδα της στο Facebook: «Μακρόνησος 15/5/16, μία συγκλονιστική εμπειρία ενάντια στη συλλογική λήθη του διχασμού που κάθε νεοέλληνας πρέπει να ζήσει για να ξέρει. Γιατί εκτός από το γλυκό, θυμαρίσιο μέλι του Κωνσταντίνου, τελευταίου και μοναδικού “φύλακα” του νησιού, παίρνεις μαζί πίσω και μία πικρή γεύση της κατάρας που κουβαλά η φυλή μας».
Η ανάρτηση συνοδευόταν από φωτογραφίες. Ανάμεσα σε αυτές μία έκανε τον γύρο του διαδικτύου αποσπώντας ψόγο, αναγούλα και χλευασμό.

Στην ανάρτηση βλέπουμε μια κλειστή συσκευασία φαγητού με λογότυπο γνωστού bistro της Κηφισιάς και πάνω του δεμένο ένα σημείωμα με όμορφη γραμματοσειρά να καταγράφει το μενού εξορίας, την τροφή των εξόριστων για κάθε μέρα της εβδομάδας.
Το φαγητό δόθηκε στους εκδρομείς κατά τη διάρκεια της ξενάγησης (όπως επεξήγησε εκ των υστέρων η βιβλιοπώλης, η συσκευασία περιείχε σάντουιτς και όχι κάποια από τις τροφές του μενού. Ευτυχώς γιατί ανησυχήσαμε για το βασανιστήριο στο οποίο θα είχαν υποβληθεί οι περιηγητές).
Η ύβρις, η κλιμάκωση της βλακείας και της ασέβειας είναι εμφανείς σε κάθε σημείο του εγχειρήματος.
Οχι γιατί η όλη η χαρωπή γιορτή διαδραματίζεται σε έναν χώρο ιερό για την Αριστερά ή για την ίδια την ιστορία (που προφανώς και τα δύο ισχύουν στον υπερθετικό βαθμό), αλλά για έναν χώρο βουτηγμένο στον ανθρώπινο πόνο και στο ανθρώπινο έγκλημα από τη μεριά του καθεστώτος.
Κάθε σημείο της καταγραφής της εκδήλωσης είναι βουτηγμένο σε μια επιθετική αφέλεια που συναντά τον κυνισμό και τελικά (άσχετα με όσα μας βεβαιώνει η ίδια) τη χαιρεκακία.
Ο διχασμός, η κατάρα της φυλής (γενικά), το γεγονός πως το θυμαρίσιο μέλι του Κωνσταντίνου προηγείται (ακόμα και το γεγονός πως βρίσκεται στην ίδια πρόταση) στην ανάρτηση της πικρής γεύσης (που θεωρούμε πως είναι η πιο ακατάλληλη κοινότοπη φράση σε σχέση με τα συναισθήματα που μπορεί να σου προκαλεί ένας χώρος βασανισμού), ακόμα και η δήθεν χαριτωμένη τοποθέτηση της λέξης φύλακας σε εισαγωγικά.
Το γεγονός πως το συγκεκριμένο βιβλιοπωλείο δεν είναι ένας ουδέτερος χώρος πώλησης βιβλίων, αλλά χώρος εκδηλώσεων με νεοφιλελεύθερο προφίλ και με μπόλικη θεωρία των δύο άκρων στο ανφάς.
Η ίδια η τοποθέτηση δείχνει μια άγρια διάθεση ρεβανσισμού απέναντι μάλιστα στους ηττημένους (και ακόμη περισσότερο τους βασανισμένους).
Μέσα στην αφέλειά του προσπαθεί να αφαιρέσει ακόμη και όποιο στοιχείο ηθικής νίκης του βασανισμένου, να ταυτιστεί μαζί του ακριβώς για να τον εξαφανίσει.
Σε μια προσπάθεια να αφαιρεθεί επί της ουσίας το πολιτικό στοιχείο από ένα κομμάτι που μόνο πολιτικά μπορεί να ερμηνευθεί και να αποκωδικοποιηθεί ως ένα στοιχείο της φυλής.
Εξωιστορικά, με ιδεαλιστικές κατασκευές της πλάκας, προς μια κατεύθυνση έτοιμη να γκρινιάξει για τους ένοχους Ελληνες που τους αξίζουν τα μνημόνια και δεν είναι ικανοί να είναι όσο Ευρωπαίοι χρειάζεται ώστε να είναι Ευρωπαίοι.

Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα θεματικό πάρκο της πληγής. Μπροστά στη θέαση της ιστορίας ως κάτι μακρινό και άνευρο, χωρίς παλμό, χωρίς παρόν.
Οχι μπροστά σε μια μουσειοποίηση αλλά περισσότερο μπροστά σε μια αδιάφορη περατζάδα στις βιτρίνες αγοράζοντας συναίσθημα και συγκίνηση με πλαστικό χρήμα.
Μπροστά στην ανάμνηση όχι ως ιστορία, αλλά ως μνήμη που δεν επαναφέρει αλλά κατασκευάζει.
Το τουρ στη Μακρόνησο και η καταγραφή του πρέπει να ιδωθούν στο πλαίσιο μιας σειράς γεγονότων που συγκλίνουν προς την ίδια κατεύθυνση.
Τα βιβλία και τα άρθρα του Καλύβα και του Μαρατζίδη και το ξαναγράψιμο της ιστορίας, την προσπάθεια λείανσης του Μεταξά από την «Καθημερινή», τον Νίκο Δένδια στη Βουλή κ.ά., τηλεοπτικές διατυπώσεις τύπου «ο Τσολάκολγλου δεν ήταν τόσο κακός» ή «η αστική τάξη αντιστάθηκε στη χούντα» και πολλά ακόμη.

Βρισκόμαστε μπροστά στην προσπάθεια μιας νέας ιστορικής συμφιλίωσης όπου στην πραγματικότητα ο νικητής παραδέχεται και διεκδικεί το δικαίωμά του στη γιορτή της νίκης.
Και κατ' επέκταση στη δικαιολόγηση εγκλημάτων και βασανισμών.
Σε μια απόλυτη επικράτηση που αφαιρεί ακόμη και το δικαίωμα στην ήττα.
Στο επόμενο λοιπόν τουρ στη Μακρόνησο ελπίζουμε να σερβίρουν και μενού βασανιστηρίων.
Ετσι για να μην πλήττουμε, ρε αδερφάκι μου.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)