Ετσι στα γρήγορα. Τελευταία στιγμή. Και πιο μετά. Να γράφεις σαν να σολάρεις κλίμακες στο πιάνο. Βαρώντας τα πλήκτρα να μην βλέπεις, μόνο να ακούς τον ικανοποιητικό γρήγορο ρυθμό. Χωρίς τεχνική, χωρίς ουσία χρόνου, χωρίς συμπυκνωμένη διάρκεια. Μηχανικά, τρέχοντας δάχτυλα και βλέμμα. Κυνηγώντας το χρόνο και τον αριθμό των λέξεων, το σχήμα του κειμένου στην παραδεδεγμένη ώρα. Καπνίζοντας τις προτάσεις πιο γρήγορα από τα τσιγάρα. Καπνίζοντας ασταμάτητα μέχρι να βγει το νόημα καπνιστό σαν χοιρομέρι. Και οι προτάσεις να πέφτουν στο χαρτί σαν τουβλάκια του τέτρις. Αντίστροφα βέβαια. Προσπαθώντας να γεμίσουν το χαρτί αντί να αδειάσουν την αρένα του παιχνιδιού.
Μα μην με παρεξηγείτε. Δεν είναι ακόμη μια προθεσμία που καταπατήθηκε βάναυσα (συγνώμη φίλη μου Ιωάννα), μια από τις πολλές προθεσμίες που δεν λειτούργησαν ως χρόνος που τελειώνει η γραφή, αλλά ως χρόνος που ξεκινάει το άγχος. Δεν είναι γραφή υπό την πίεση του φόρτου εργασίας, υπό την βίαιη πίεση του χρόνου που περισσεύει από τον αναγκαστικό στοχασμό και την ονειροπόληση, από τις απαραίτητες χαμένες ώρες σε ασήμαντα πράγματα, από τη δημιουργική τεμπελιά. Στην τελική δεν είναι το άρθρο αυτό που γράφεται απότομα. Οι νόμοι είναι. Και οι πολιτικές που τους επιβάλουν. Το νομοσχέδιο που ήρθε να ψηφιστεί απότομα στη βουλή. Η απεργία που εξαγγέλθηκε ως αποτέλεσμα και οι προθεσμίες που ήρθανε μια μέρα μπροστά ορίζοντας την ταχύτητα της γραφής και την ώρα της παράδοσης. Ας είναι λοιπόν η προχειρότητα της γραφής επιχείρημα υπέρ του άρθρου.
Με το άρθρο νομίζω θα τα καταφέρουμε (400 λέξεις θέλουμε ακόμη, το ‘χουμε), τι γίνεται όμως με τους νόμους; Με όλη αυτή τη συνθήκη όπου κάθε τι υπάρχει απότομα, αναδιαμορφώνει χωρίς να αφήνει περιθώρια, όχι απόφασης ούτε καν συνειδητοποίησης; Δεν υπάρχει χρόνος, όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα ώστε να γίνει το Γιούρογκρουπ, να κλείσει η αξιολόγηση, να συζητηθεί το θέμα του χρέους, να διευθετηθεί το θέμα του χρέους, να μπει η χώρα στην ανάπτυξη, ώστε να ασκηθεί κοινωνική πολιτική. Σε όλη αυτή την ακολουθία που μπορεί κανείς να εντοπίσει την πολιτική; Και τελικά τι σημαίνει η φράση «εσπευσμένα θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο»; Ποια η σχέση του χρόνου με την πολιτική και τη δημοκρατία; Και μήπως είναι φορές που η έλλειψη χρόνου ταυτίζεται με την έλλειψη δημοκρατίας;
Γιατί ο χρόνος είναι χώρος και είναι και αριθμός. Και η δημοκρατία ακόμη και στην εκδοχή-πρόφαση με την οποία μοιάζει το σημερινό της πρόσωπο, προϋποθέτει τη διάδοση, τη συζήτηση, την ενημέρωση, την διαφωνία. Αλλιώς καταλήγεις να μοιάζεις ανυπόφορα με τα λάθη του παρελθόντος και τις παραδοχές που έλεγες πως θα ανατρέψεις.
Με μια παραδοχή της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που ταυτίζεται με την επιβολή της. Γιατί είναι άλλο να αποδέχεσαι την ύπαρξη μίας κατάστασης και άλλο να μεταχειρίζεσαι τους όρους της ως στοιχεία των δικών σου πολιτικών πράξεων.
Τους όρους μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης που το μόνο που υπόσχεται ως επιβράβευση είναι η λήξη της. Και όμως η ίδια η αποδοχή της λήξης αυτής σημαίνει την ταυτόχρονη επέκταση της διάρκειάς της κατάστασης. Δεν υπάρχει τίποτα το έκτακτο σε αυτές τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Απλά επιβάλλονται ξαφνικά και υπόσχονται τη μικρή διάρκεια του έκτακτου ως προυπόθεση ώστε να επιβληθεί η εκτεταμένη διάρκειάς τους.
Το άρθρο λοιπόν γράφεται και τελειώνει γρήγορα. Δεν ξέρω τι επιπτώσεις μπορεί να έχει ένα άρθρο που φτιάχτηκε γρήγορα στους ανθρώπους. Ίσως μόνο τη δυσφορία της ανάγνωσής του. Γνωρίζω όμως με βεβαιότητα πως δεν ισχύει το ίδιο με τα νομοσχέδια που ψηφίστηκαν γρήγορα και τις πολιτικές που επιβλήθηκαν ξαφνικά. Ίσως βέβαια να ξεχνώ την ακολουθία: δεν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα οποιοδήποτε νομοσχέδιο, αλλά σε μια πολιτική που επιβλήθηκε γρήγορα, ώστε να επιτευχθεί τελικά μια άλλη πολιτική που θα οδηγήσει σε μια άλλη πολιτική, η οποία τελικά θα μας δώσει τον απαραίτητο χρόνο να γράφουμε άρθρα με την άνεσή μας και να απολαμβάνουμε τα δημοκρατικά μας δικαιώματα με την ησυχία μας.
(στην εφημερίδα Εποχή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου