Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο και η ταυτότητα ως επιβράβευση

‘‘Ο Γιάννης προσπαθεί τώρα να φυλακίσει τον άλλο Γιάννη μέσα στην εικόνα που έχει φτιάξει γι’ αυτόν. Όμως ο άλλος Γιάννης θυμώνει, αντιστέκεται, πηδάει έξω από τον πίνακα, γελάει σαρκαστικά, φωνάζοντας εγώ είμαι ο Γιάννης, άδικα παιδεύεσαι, κοίτα δεν είμαι ο Γιάννης’’
Τάκης Σινόπουλος

 Τα σύνορά μας διάτρητα από κύματα λαθρομεταναστών. Η απειλή της παράνομης μετανάστευσης. Αυτοί που έρχονται είναι επιτέλους λιγότεροι από αυτούς που φεύγουν. Και εκείνοι… δεν άντεχαν καν τη λέξη λαθρομετανάστης, όμως τους λαθρομετανάστες τους ήθελαν. Όποιος θέλει δηλαδή να μπαίνει ελεύθερα; Είναι στα καλά τους;

Κάπως έτσι επέλεξε να περιγράψει και να τοποθετηθεί στο θέμα του μεταναστευτικού στη διεθνή έκθεση της Θεσσαλονίκης ο κοσμοπολίτης και ανεξίκακος πρωθυπουργός μας, Αντώνης Σαμαράς. Τίποτα από αυτά δεν προκαλεί βέβαια εντύπωση. Άλλωστε, ο πρωθυπουργός μας είναι επικεφαλής της πιο ρατσιστικής και ξενοφοβικής κυβέρνησης που είδε αυτή η χώρα τους τελευταίους αιώνες. Ο πρωθυπουργός των στρατοπέδων συγκέντρωσης, των νεκρών μεταναστών στο Αιγαίο, του ‘‘οι μετανάστες έχουν γεμίσει τα νηπιαγωγεία και οι Έλληνες δεν μπορούν να μπουν. Αυτό τέρμα’’, ο πρεσβύτερος εκατόνταρχος μιας λεγεώνας από βορίδηδες, φαήλους, μπαλτάκους και άδωνις (άκλιτο).

Οι άλλες δηλώσεις

Τις ίδιες μέρες που οι δηλώσεις αυτές σκόρπαγαν στον ουρανό της συμπρωτεύουσας (μικρή παρένθεση: θα πει επιτέλους κάποιος το πόσο ηλίθια, γελοία και απαράδεκτη ακούγεται η συγκεκριμένη λέξη;), λάμβανε χώρα το παγκόσμιο πρωτάθλημα μπάσκετ στην Ισπανία. Λίγο πολύ όλες οι πρώτες κουβέντες στις παρέες φέτος, αφορούσαν τον Γιάννη Αντετοκούνμπο. Τον πιτσιρικά από τη Νιγηρία, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στου Ζωγράφου, πέτυχε την υψηλότερη θέση που έχει καταφέρει έλληνας μπασκετμπολίστας στα Ντραφτ του NBA (15η), αγωνίστηκε στην πρώτη του χρονιά στους Μιλγουόκι Μπακς. Οι κουβέντες ακολουθούσαν σχεδόν πάντα την ίδια σειρά: το μέγεθος του κορμιού του, την έκταση των χεριών του, τις αλτικές του ικανότητες, τις δυνατότητες (και προσδοκίες) βελτίωσής του, την άθλια χρονιά των Μπακς στο NBA (στοιχείο θετικό για έναν πρωτοεμφανιζόμενο παίχτη, αφού οι ευκαιρίες που του δίνονται είναι περισσότερες), τα σκόρπια σχόλια στον ξένο Τύπο για το ενδεχόμενο να είναι αυτός ο επόμενος μεγάλος forward του πρωταθλήματος. Και στη συνέχεια σχόλια για το χαρακτήρα του νεαρού, για τα σχόλια των χρυσαυγιτών, για το γεγονός πως πήρε την ελληνική υπηκοότητα μετά από πιέσεις της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης, ώστε να ενταχθεί στην Εθνική Νέων.
Λίγο πριν φύγει για το NBA, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο είχε προσκληθεί στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει:
‘‘Θέλω να σ’ ευχαριστήσω και να σου πω ότι είναι μεγάλη συγκίνηση, όλος ο ελληνικός λαός έχει δει το πόσο αγωνίστηκες από μικρό παιδί, για να βοηθήσεις τα αδέλφια σου και έχεις γίνει παράδειγμα για πολλούς. Και θέλω να σου πω με μεγάλη συγκίνηση και κάτι ακόμα: Να το βγάλω, όπως το αισθάνομαι: Εύχομαι στην Αμερική να τους τρελάνεις με τα καρφώματά σου. Να είστε καλά, να είστε δυνατοί. Και ήθελα να ξέρετε ότι για μας είναι μια μέρα χαράς που σε βλέπουμε και όλη η Ελλάδα είναι πολύ συγκινημένη μαζί σου. Ευχαριστούμε εκεί που σηκώσατε τη σημαία με τον αδελφό σου. Τους δείξατε έξω και λίγο Ελλάδα.’’

Χάσμα υποκρισίας

Η απόσταση ανάμεσα στις δύο δηλώσεις, ανοίγει ένα χάσμα υποκρισίας που φτάνει στα όρια της σχιζοφρένειας. Ας σκεφτούμε ενάντια σε τι αγωνίστηκε ο λαθρομετανάστης (τότε σύμφωνα με τον κ. Πρωθυπουργό) από μικρό παιδί. Ουσιαστικά ενάντια σε όλη την καθημερινότητα που πλάθει η μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά, ενάντια σε όλο τον λόγο του μίσους που περιφέρουν στις δηλώσεις τους Λοβέρδοι, Χρυσοχοίδιδες, Δένδιες και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις. Ενάντια σε όλο το κρατικό λίπασμα πάνω στο οποίο φύτρωσαν τα αγκάθια της Χρυσής Αυγής.
Ακόμα περισσότερο όμως, η απόσταση ανάμεσα στις δύο δηλώσεις είναι ενδεικτική για τους όρους με τους οποίους η εξουσία αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται την ταυτότητα. Η ταυτότητα είναι μια επιβράβευση για τη λειτουργικότητα. Δεν είναι κατάσταση, στοιχείο ύπαρξης, δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού. Είναι απλά μια μέθοδος διαχωρισμού. Ας σκεφτούμε την ταυτότητα σε αντίστροφη πορεία και πέρα από το εθνικό, στη διάσταση του φύλου, της σεξουαλικής επιλογής, της αισθητικής, ηθικής ή πολιτικής επιλογής. Εάν δεν κριθείς λειτουργικός για τα προτάγματα της συγκεκριμένης εξουσίας, γδύνεσαι από κάθε στοιχείο προσδιορισμού, κάθε ταυτότητα σου αφαιρείται και τελικά η ύπαρξη καταλήγει να ‘ναι κάτι το σχετικό. Στην Ελλάδα των τρελαμένων απ’ τα καρφώματα πρωθυπουργών, αν είσαι οροθετικός, ομοφυλόφιλος, άστεγος, αναρχικός και τόσα άλλα, η κατοικία που σου αντιστοιχεί είναι ένας ανώνυμος μη-τόπος: τα χωράφια της φράουλας, τα συρματοπλέγματα του Έβρου και ο πάτος του Αιγαίου.

(στην εφημερίδα Εποχή)