Ορθόδοξο ΠΑΣΟΚ, ανορθόδοξες πρακτικές

Οι δημιουργοί της σελίδας-παρωδία στο Facebook «Παλιό Πα.Σο.Κ. - Το Ορθόδοξο» αποφάσισαν να ανοίξουν ένα μαγαζί με λίγο-πολύ τα χαρακτηριστικά των αναρτήσεών τους. Πασοκικά αντικείμενα και στερεότυπα, αφίσες, αναφορές σε πρόσωπα και πράγματα της πασοκικής δυναστείας. Με μότο το «Σαμπάνια – Σολομός – Σοσιαλισμός» και υπόκρουση τα Carmina Burana και τη Ρίτα Σακελλαρίου.
Οk λες, σαν χαβαλές ακούγεται και η σελίδα πλακίτσα έχει και τι σημασία έχει και τι γράφετε για όλα αυτά;
Ενα ακόμα αστείο μιας κουλτούρας που δομείται πάνω στην ειρωνεία και οι μόνες της ωδές αποτελούν παρωδίες.
Μιας κουλτούρας λίγο-πολύ κοινής και οικείας για όσους βρίσκονται εκεί στα 30-40, μιας κουλτούρας που μοιραζόμαστε σε διαφορετικές δόσεις ο καθένας. Είναι όμως μόνον αυτό;
Ναι, όπως φαίνεται το ΠΑΣΟΚ ως νοσταλγία είναι πιο αποδεκτό από το ΠΑΣΟΚ ως πολιτική (π.χ. η σελίδα του Ορθόδοξου ΠΑΣΟΚ έχει περισσότερα μέλη από την κανονική σελίδα του κόμματος).
Αλλά, συγγνώμη, τι εννοούμε νοσταλγία; Στο πλαίσιο αυτό εννοούμε ουσιαστικά την υπογράμμιση εξωτερικών χαρακτηριστικών, την εστίαση μέσω της υπερβολής σε αισθητικά σημεία, πρόσωπα και γεγονότα ώστε να αναδειχτεί ένας κώδικας και ένα λεξιλόγιο με όρους παρωδίας.
Η ίδια η μνήμη μάς οδηγεί σε κορυφές παγόβουνων, σε λέξεις και ονόματα που συμπύκνωναν πολιτικές και πράξεις.
Και ναι, η ανάμνηση της γραφικότητας πτυχών του πασοκισμού (τα πράσινα καφενεία, τα πακέτα Ντελόρ -κυρίως ως άκουσμα-, το «ο κόσμος έφαγε ψωμάκι») φέρνει γέλιο, όταν όμως αναπαράγεται εμμονικά ως καλτ, χωρίς καμία κριτική, χωρίς καμία υπενθύμιση των πολιτικών και των γεγονότων που αυτές οι πολιτικές προκάλεσαν -και προκαλούν έως και σήμερα- τότε δεν είναι τίποτα περισσότερο από ξέπλυμα και εκμετάλλευση.
Το καλτ περιγράφει την ένταξη του αισθητικά περιθωριακού στον κυρίαρχο λόγο με όρους παρωδίας αλλά ταυτόχρονα συμπάθειας και κατανόησης. Είναι μια κίνηση κατευνασμού και οικειοποίησης.
Μια πραγματικά κακή ταινία γίνεται καλτ, ακριβώς γιατί η αισθητική της έλλειψη είναι εμφανής και την καταδικάζει να μην μπορεί ποτέ να γίνει κομμάτι του κυρίαρχου λόγου.
Το γέλιο που προκαλεί είναι μια συνεχής υπενθύμιση για το πόσο «ακίνδυνη» είναι η ταινία στο να θεωρηθεί κάτι περισσότερο από περιθώριο.
Η σύγχρονη κοινωνία της συνεχούς αναπαραγωγής αποθεώνει το «κακό» αισθητικά και το εντάσσει στον λόγο της ακόμα και με όρους εμπορικής εκμετάλλευσης.
Ως κάτι δεδομένα κακό που ως κέντρο της ταυτότητάς του δεν έχει αυτό που θέλει να πετύχει ο δημιουργός (ή οι δημιουργοί) αλλά την παγιοποίηση της αποτυχίας του να το καταφέρει.
Το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη κίνηση του ορθόδοξου ΠΑΣΟΚ και των λοιπών προϊόντων του είναι πως όλα αυτά που εκλαμβάνονται ως περιθωριακά υπήρξαν κομμάτια μιας κυρίαρχης, διαδεδομένης και ταυτόχρονα άκρως επιθετικής κουλτούρας.
Μιας πασοκικής κουλτούρας που ισοπέδωσε, δημιούργησε συγκεκριμένους ανθρωπότυπους και βίασε ένα συλλογικό φαντασιακό.
Που βασίστηκε σε οικονομικά στηρίγματα ύποπτης καταγωγής ώστε να στηθεί, μάσησε, ρεύτηκε και έστειλε τον λογαριασμό στις επόμενες γενιές.
Μια κουλτούρα που επιβιώνει μέχρι και σήμερα, ακόμη και χωρίς Κωστόπουλους, χωρίς «Αυριανή», ακόμη και χωρίς ΠΑΣΟΚ. Σε καθημερινές συμπεριφορές, τρόπους και στάσεις, σε αξιακές κλίμακες και επιθυμίες, στον νεοαυριανισμό και σε συγκεκριμένους πολιτικούς (όχι απαραίτητα στον χώρο του ΠΑΣΟΚ). Μια στάση ζωής που καιροφυλακτεί ώστε να καταστεί ξανά κυρίαρχη και να πάρει την εκδίκησή της.
Ολη αυτή η ιστορία μοιάζει με νοσταλγία για το ίδιο το σήμερα. Ως απενοχοποίηση των στοιχείων αυτών που, αν και υπάρχουν στο παρόν, δεν μπορούν να επιδειχθούν με την ίδια ένταση και την ίδια εξωστρέφεια.
Το παρόν λοιπόν μεταμφιέζεται σε παρελθόν ώστε, δήθεν αυτοπαρωδούμενο, να απολαύσει τον εαυτό του. Και η ίδια η παρωδία, αφού πάντα επιλέγει με τρόπο αφηρημένο, ξεχνώντας επιχειρήματα και λεπτομέρειες, σκοτεινές πτυχές και εγκληματικές διασυνδέσεις, σχετικοποιεί, λειαίνει τις γωνίες και τελικά αθωώνει και ξεπλένει. Τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν. Και μάλιστα με οικονομικό αντίτιμο παροχής πράσινων υπηρεσιών.
Αλλά τελικά η εμπορική εκμετάλλευση των πάντων άνευ όρων -το να βγάζεις κέρδος από μια φούσκα- είναι κατεξοχήν πασοκική πρακτική. Αρα το ΠΑΣΟΚ το ορθόδοξο, το «Κέντρο Πολιτισμού Η Αλλαγή» και όλα τα συναφή δεν είναι ξένα της κουλτούρας που παρωδούν. Στην πραγματικότητα περιγράφουν ακριβώς την ένταξη του ανεστραμμένου ειδώλου της κουλτούρας αυτής στο κυρίαρχο σώμα της.
Καλές δουλειές, σύντροφοι.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)