Η Σουζάν σε φέρνει στο σπίτι της κοντά στο ποτάμι
Ακούς τις βάρκες να περνούν
Περνάς τη νύχτα δίπλα της
Και ξέρεις πως είναι σχεδόν τρελή
Μα γι’ αυτό θέλεις να είσαι εκεί
Και σε ταΐζει τσάι και πορτοκάλια
Που ταξίδεψαν από τη Κίνα
Και όταν προσπαθείς να της πεις
Πως δεν έχεις αγάπη να της δώσεις
Εκείνη σε φέρνει στα νερά της
Κι αφήνει το ποτάμι να απαντήσει
Πως ήσουν πάντα ο εραστής της
Και θέλεις να ταξιδέψεις μαζί της
Και θέλεις να ταξιδέψετε στα τυφλά
Και ξέρεις ότι θα σ’ εμπιστευτεί
Γιατί άγγιξες το τέλειο σώμα της με το μυαλό σου.
Κι ο Ιησούς ήταν ναύτης
Οταν περπάτησε στο νερό
Και πέρασε μεγάλο διάστημα παρακολουθώντας
Από τον μοναχικό του ξύλινο πύργο
Και όταν ήξερε στα σίγουρα
Πως μόνο οι πνιγμένοι τον βλέπουν
Είπε τότε πως όλοι οι άνθρωποι θα είναι ναύτες
Μέχρι η θάλασσα να τους ελευθερώσει
Αλλά ο ίδιος ήταν σκορπισμένος
Πολύ πριν ο ουρανός να ανοίξει
εγκαταλελειμμένος, σχεδόν ανθρώπινος
Βυθίστηκε κάτω απ’ τη σοφία σας σαν πέτρα
Τώρα η Σουζάν σε παίρνει απ΄ το χέρι
Και σε πάει στο ποτάμι
Φοράει κουρέλια και φτερά
Από τα ράφια του στρατού της σωτηρίας
Και ο ήλιος ρέει σαν το μέλι
Στην κυρά του λιμανιού μας
Και σου δείχνει πού να κοιτάξεις
Ανάμεσα στα σκουπίδια και τα λουλούδια
Υπάρχουν ήρωες στα φύκια
Υπάρχουν παιδιά στο πρωινό
Που κάνουν το παν για την αγάπη
Και στηρίζονται σ’ αυτήν για πάντα
Ενώ η Σουζάν κρατάει τον καθρέφτη
Και θέλεις να ταξιδέψεις μαζί της
Και θέλεις να ταξιδέψετε στα τυφλά
Και ξέρεις ότι θα σ’ εμπιστευτεί
Γιατί άγγιξες το τέλειο σώμα της με το μυαλό σου.
Λέοναρντ Κοέν, Suzanne
«Για μένα το βραβείο είναι σαν να καρφιτσώνεις ένα παράσημο στην κορυφή του Έβερεστ επειδή είναι το ψηλότερο όρος στον κόσμο». Έτσι σχολίασε ο Λέοναρντ Κοέν την πρόσφατη βράβευση του Μπομπ Ντύλαν με το Νόμπελ λογοτεχνίας. Το όνομά του Λέοναρντ Κοέν είχε ακουστεί και αυτό συχνά τα τελευταία χρόνια ως προτεινόμενο για βράβευση. Τα ονόματά τους δεν διασταυρώθηκαν για πρώτη φορά. Η σύγκριση του Κοέν με τον Ντύλαν ξεκίνησε ήδη από την κυκλοφορία του Songs of Leonard Cohen, του πρώτου δηλαδή δίσκου του μεγάλου Καναδού καλλιτέχνη. Οι δύο μουσικοί κυκλοφόρησαν από την ίδια εταιρία και ανακαλύφθηκαν από το ίδιο πρόσωπο. Και οι δύο στηρίζονταν κυρίως στο στίχο και η μουσική λειτουργούσε ω συνοδεία. Κοινά χαρακτηριστικά μπορεί να βρει κανείς και στη στιχουργική τους. Ποιητικός στίχος πιο κοντά στον μοντερνισμό παρά στην παράδοση της μπαλάντας, βιβλικά θέματα, χιούμορ και ειρωνεία. Η δημοφιλία του Κοέν δεν έφτασε όμως ποτέ αυτή του Ντύλαν. Δεν θα τις ταίριαζε άλλωστε. Η ψιθυριστή χροιά -στα όρια της εξομολόγησης- της πρώτης περιόδου του, ο γλυκός λυρισμός, η συγκροτημένη πολιτική άποψη, ο εσωτερισμός στη συνέχεια, σε αποκλείει αν όχι από τα μεγάλα σίγουρα όμως από τα μαζικά ακροατήρια.
Ακόμη και η εμβληματική θέση του στίχου διαφέρει κατά πολύ στους δύο μουσικούς. Οι στίχοι του Ντύλαν συνομιλούν κατά πολύ περισσότερο με τη μουσική μελωδία. Αν κάποιος τους δει τυπωμένους, μακριά από τη φωνή και τη μουσική πολύ συχνά θα αντιληφθεί πως διαβάζει κάποιο τραγούδι (φυσικά με πολλές πολλές εξαιρέσεις). Αντίθετα, οι στίχοι του Κοέν είναι αυτοτελείς. Υπάρχουν σε σελίδες και χείλη με την ίδια αυτάρκεια. Ίσως γιατί ο ίδιος πριν αρχίζει να εκφράζεται με τραγούδια είχε γίνει ήδη γνωστός ως ποιητής στον Καναδά και είχε εκδώσει δύο μυθιστορήματα.
Τα ονόματα και των δύο μεγάλων ποιητών εμφανίστηκαν ξανά μαζί στην επικαιρότητα με μικρή χρονική απόσταση. Ο Μπομπ Ντίλαν επειδή βραβεύτηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίας και ο Λέοναρντ Κοέν επειδή άφησε την τελευταία του πνοή στις 11 του Νοέμβρη στα 82 του χρόνια.
Για πολλούς από εμάς τα δύο γεγονότα παρέπεμπαν στα αντίστοιχα απόλυτα συναισθήματα, της χαράς και της λύπης. Και στις δύο περιπτώσεις γυρίσαμε πίσω σε δίσκους και τραγούδια. Όμως το οριστικό του θανάτου έχει άλλο βάρος, συνοψίζει με τρόπους πιο ειλικρινείς και απόλυτους, αφού κοπάσουν οι επικήδειοι και τα χειροκροτήματα σε παραπέμπει κατ ευθείαν στην ουσία των πραγμάτων. Σε κάνει να δεις καθαρά την αξία, την προσωπική σου ταύτιση και εμπλοκή, το δικό σου κομμάτι που υπάρχει πίσω από τους μοιρασμένους στίχους. Και ακόμη περισσότερο σε κάνει να δεις εκείνη τη ρωγμή στα πράγματα, την αμυχή απ όπου μπαίνει όλο το φως (όπως θα έλεγε και ο ίδιος ο ποιητής). Και ανεξάρτητα από τις χαρές και τις βραβεύσεις σε οδηγεί στη συνειδητοποίηση πως για πολλούς από εμάς ο Λέοναρντ Κοέν είναι ένα από τα ομορφότερα δώρα που μας έχει κάνει η τύχη.
(στην εφημερίδα Εποχή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου