Κάθε εποχή έχει την τάση να περιγράφει το εαυτό της ως μεταιχμιακή εποχή, ως στιγμή απόλυτης σημασίας, όπου το παρελθόν και το μέλλον συναντιούνται διαμορφώνοντας όσα θα γίνουν, επεξηγώντας όλα όσα έχουνε γίνει.
Ισως να είναι και αυτός ένας τρόπος ώστε το παρόν να αποδείξει τη σημασία του, το ειδικό του βάρος, τη μοναδικότητα που έχει αυτό το τώρα που δεν έφτασε ακόμη και μόλις έφυγε.
Κάθε εποχή βιώνεται ως γέφυρα, ως μια σημαντική διαδρομή προς το νέο. Εκτός στασιμότητας και εντός κινήσεως, οργανωμένη με τους κώδικες του ξεχωριστού, τη φύση του ανεπανάληπτου.
Εχει σημασία να αναρωτηθεί κανείς πόσες τέτοιες εποχές έχει βιώσει (αν φυσικά μπορεί να τις ξεχωρίσει μεταξύ τους).
Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι πως παρά την κοινοτοπία του «ξεχωριστού» και του «μεταιχμιακού» που φέρει η κάθε εποχή ως χαρακτηριστικό, η σημερινή εποχή όντως μοιάζει να κουβαλά αυτά τα στοιχεία.
Και αυτό γιατί οι αποφάσεις όσων ορίζουν τις τύχες των πολλών μοιάζουν να ακροβατούν μονίμως στην άκρη ενός φράγματος που είναι έτοιμο να σπάσει.
Κάθε βήμα επάνω στο φράγμα είναι και μια ρωγμή, κάθε ταλάντευση μια πτώση που για λίγο αποφεύχθηκε.
Κι όμως ο ακροβάτης δεν κοιτά το χάος έξω από το φράγμα (στο οποίο ενδεχομένως να πέσει) ούτε την ορμή των δυνάμεων εντός του φράγματος (οι οποίες είναι έτοιμες να παρασύρουν τόσο αυτόν όσο και το ίδιο το φράγμα).
Αυτό που κοιτά ο ακροβάτης είναι η βεβαιότητα συντήρησης του μετεωρισμού του. Ευτυχής για την αποφυγή της πτώσης, πιστεύει πως βρίσκεται ένα χιλιοστό προτού πετάξει.
Τα μάτια του καρφωμένα στα βήματά του, το βλέμμα τέλεια αρμονισμένο με το περπάτημά του, τον κάνουν να ξεχνά το φράγμα, το χάος και την πτώση.
Ετσι, το μέλημά του είναι ακριβώς αυτό που θα τον εξαφανίσει, η λανθασμένη του εστίαση είναι αυτή που θα πνίξει το βλέμμα και θα τον κάνει να ενωθεί με το χάος.
Με λίγα λόγια, ο ακροβάτης μας μεριμνά ακριβώς για αυτό που θα καταστήσει την κάθε μέριμνά του άχρηστη, για τη στιγμή που θα σβήσει όλες τις στιγμές του. Και περπατά απόλυτα έκθετος στο έξω και ταυτόχρονα μονωμένος, ανίκανος να παρατηρήσει τον οποιοδήποτε γύρω του, ανίκανος να συναισθανθεί, να νιώσει, να λυπηθεί.
Ανίκανος τελικά να εντοπίσει το οτιδήποτε, να θυμηθεί παρόμοια βαδίσματα, ανίκανος να συναντήσει το οποιοδήποτε χέρι θα τον έσωζε από τη βέβαιη πτώση.
Γιατί το χέρι αυτό αρχικά θα έκοβε τη μέχρι τώρα βέβαιη πορεία του, την αφ’ υψηλού αυτοτέλεια της μοναξιάς του.
Για τον ακροβάτη το σώσιμο θα ήταν η τέλεια ήττα, απόδειξη πως ολόκληρος ο μέχρι τώρα βηματισμός του υπήρξε μια διαδρομή προς το τίποτα.
Και έτσι μακάριος συνεχίζει να περπατά φυτεύοντας βήμα το βήμα μια επιπλέον ρωγμή στο φράγμα. Ικανοποιημένος, αυτάρκης και καταδικασμένος.
Δεν λέω πως η εποχή μας είναι μοναδική. Αυτό που λέω είναι πως είναι κρίσιμη. Πως συνορεύει σε τέτοιο βαθμό με τον εφιάλτη ώστε κάποιες φορές να νομίζεις πως ο εφιάλτης είναι κιόλας εδώ.
Και αν δεν είναι η Ιστορία αυτή που θα μας πείσει γι΄ αυτή μας τη συνόρευση ίσως να είναι οι ιστορίες αυτές που μπορούν να μας βοηθήσουν: οι ταινίες, τα μυθιστορήματα και οι αφηγήσεις που περιέγραψαν το παρελθόν ως μέλλον, καταφέρνοντας τελικά να μιλήσουν για το δικό μας παρόν.
Με υπερβολή, με συμβάσεις, με μυθολογήσεις ενός ξεχασμένου μέλλοντα. Περνώντας μετά από την αποκάλυψη, προσπαθώντας να αφηγηθούν τις τώρα αστοχίες, τους κινδύνους, τον εναγκαλισμό μας με την πτώση.
Ετσι, από τη στήλη αυτή θα παρουσιάζουμε ταινίες, βιβλία και συνθέσεις που μας μιλούν για μέρες που δεν ήρθαν, αλλά ταυτόχρονα που μας μιλούν για ένα μέλλον που έχει ήδη φτάσει.
Λίγες σελίδες λοιπόν βγαλμένες από τα ημερολόγια της δικής μας δυστοπίας.
(στην Εφημερίδα των Συντακτών)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου