Η ακολουθία Βελβεντό - Σκουριές

’Σταν, μην τους αφήσεις να σου πουν τι θα κάνεις’’

Χάρολντ Πίντερ, Πάρτυ γενεθλίων

Πόσο ακριβώς διαρκούν τα γεγονότα; Όσο χρειάζεται για να περάσουν από τα πρωτοσέλιδα στις πίσω σελίδες των εφημερίδων; Όσο χρόνο τους παραχωρεί η μνήμη μέχρι να τα ξεθωριάσει;  Όσο κεντρίζουν τα όλο και πιο ατροφικά ηθικά μας όρια, ακόμα και με την μη εμφανή παρουσία τους; Τα γεγονότα του παρελθόντος γίνονται συχνά ερμηνευτικά εργαλεία του παρόντος, εξηγούν με καθυστέρηση τον εαυτό τους μέσα απ ό, τι τα διαδέχεται, επανέρχονται στην επιφάνεια ακόμη και βουβά μέσα από μια προειδοποίηση που δεν ακούστηκε αλλά τώρα στέκει φλύαρη και προφανής.

Τα γεγονότα που ακολούθησαν τις συλλήψεις στο Βελβεντό δεν αποτελούν απλώς άλλη μια μαύρη στιγμή της  τρικομματικής μνημονιακής κυβέρνησης. Αποτελούν προβολή ενός μέλλοντα που έχει ήδη αρχίσει να εισβάλλει στο παρόν μας.  Η συνομιλία των γεγονότων από τις συλλήψεις στο Βελβεντό μέχρι τις τωρινές εξελίξεις στις Σκουριές τις Χαλκιδικής, δεν επεξηγεί μόνο όσα πέρασαν και όσα βλέπουμε να συμβαίνουνε τώρα, ταυτόχρονα μας μιλά και για ό, τι πρόκειται να ακολουθήσει. Το να μην ξεχνάμε το πρόσφατο παρελθόν  σημαίνει πως είμαστε ακόμα ικανοί να αμφισβητήσουμε το σύντομο παρόν μας.

Στην αποικία των τιμωρημένων

Τα βασανιστήρια αποτέλεσαν το απόλυτο ταμπού του μεταπολεμικού δυτικού κόσμου. Ακόμα και αν ποτέ δεν σταμάτησαν να συμβαίνουν, οι κυβερνήσεις έκαναν ό, τι περνούσε από το χέρι τους για να αποκρύψουν τα γεγονότα, για να υποκριθούν πως δεν ξεπέρασαν το ηθικό όριο που τους έβαζε τόσο η κοινωνία όσο τελικά και η ίδια η ιστορία. Εξαιρώντας τον εαυτό της από αυτήν την -έστω υποκριτική- έγνοια, η κυβέρνηση στην περίπτωση του Βελβεντού δημοσιοποίησε όχι μόνο τα πρόσωπα των συλληφθέντων αλλά και τις τύχες αυτών των προσώπων, περιφέροντας τα ως τρόπαια. Ενώ ποτέ δεν δέχτηκε τον χαρακτηρισμό ‘’βασανιστήρια’’, φρόντισε οι πράξεις της να λάβουν την μέγιστη δυνατή δημοσιότητα κλείνοντας το μάτι προς όλες τις κατευθύνσεις. Για ποιόν λόγο συνέβη λοιπόν αυτό το μικρό άλμα που κάλυψε μια τόσο μεγάλη απόσταση;

Στο διήγημα του Κάφκα με τίτλο ‘’ Στην αποικία των τιμωρημένων’’ ένα μηχάνημα εκτέλεσης εγγράφει στο σώμα του καταδικασμένου το ατόπημά του ενώ τον εκτελεί, του υπενθυμίζει την παρανομία του και ταυτόχρονα την κοινοποιεί στους θεατές της πράξης. Η δημοσιοποίηση των φωτογραφιών των συλληφθέντων του Βελβεντού, η ηλεκτρονική αλλοίωση των αλλοιωμένων από τα βασανιστήρια προσώπων και οι τραυλές δικαιολογίες από την μεριά της κυβέρνησης που ακολούθησαν την πράξη, εγγράφουν στους θεατές την ποινή για την παρανομία που δεν έχουν ακόμη διαπράξει. Σε μια κίνηση με διπλό εαυτό, οι κινήσεις αυτές προσπαθούν από την μία να κανονικοποιήσουν τα βασανιστήρια και τον εκδικητικό σωφρονισμό, να τα κάνουν μέρος της καθημερινότητας και ταυτόχρονα να προειδοποιήσουν και να απειλήσουν τον όποιο διαφωνούντα για την τύχη των μελλοντικών του αντιδράσεων.  

Πίσω λοιπόν από το κακοφτιαγμένο φότοσοπ δεν κρυβόντουσαν μόνο οι πληγές των συλληφθέντων. Κρυβόταν επίσης η σύλληψη του Λάζαρου Τόσκα λίγες μέρες μετά, με μόνο κατηγορητήριο την δημοσιοποιημένη αντίθεσή του στην λειτουργία των μεταλλείων. Κρυβόντουσαν οι απαγωγές από την αστυνομία στις Σκουριές, οι εξαφανίσεις, τα ψυχολογικά βασανιστήρια, η παράνομη λήψη γενετικού υλικού, η εισβολή των ΜΑΤ και των ΕΚΑΜ στα χωριά και η επίθεση με χημικά στο σχολείο στην Ιερισσό. Σε μια προσπάθεια γενικευμένου φότοσοπ, η El Dorado Gold, διοργανώνει ταξίδι – περιοδεία για δημοσιογράφους με σκοπό να πραγματοποιήσουν ρεπορτάζ για τις μεταλλευτικές δραστηριότητες της εταιρείας σε Ελλάδα και Τουρκία (έξοδα πολυτελών γευμάτων και ξενοδοχείων πληρωμένα), αλλοιώνοντας το πρόσωπο των γεγονότων μαζί με την γενικευμένη σιωπή ή την επιλεκτική κάλυψη των  γεγονότων στις Σκουριές από τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Το παιχνίδι των σκιών, της συγκάλυψης και της αποκάλυψης, γίνεται το αγαπημένο παιχνίδι εξουσίας σε μια χώρα γεμάτη πληγές.

Σειρήνες μέσα στη νύχτα

Η ακολουθία των γεγονότων δεν άρχισε στο Βελβεντό ούτε τελειώνει στις Σκουριές. Τα χτυπήματα της κυβέρνησης στο σήμερα δίνονται και ως προειδοποιήσεις για τις όποιες συγκρούσεις και διαφωνίες φοβάται  πως θα προκύψουνε στο μέλλον. Η ακροδεξιά πολιτική της Νέας Δημοκρατίας δεν εγγράφεται πια αποκλειστικά στους υπερφίαλους λόγους του κυβερνητικού εκπροσώπου. Εγγράφεται σε μώλωπες και μαυρισμένα μάτια, απαγωγές και τραμπουκισμούς ανηλίκων, αδυνατώντας και ταυτόχρονα αδιαφορώντας να δώσει εξηγήσεις. Όταν ο όρος –λάστιχο ‘’ανόμοια’’  -όπως έχει καταγραφεί τους τελευταίους μήνες στα χείλη των κυβερνητικών και της δημοσιογραφικής ηχούς τους-  μπορεί να συμπεριλάβει τα πάντα, από την άρνηση (η αδυναμία) να χτυπήσεις εισιτήριο στο μετρό μέχρι τις επιθέσεις με καλάσνικοφ ή ρουκέτες, όταν η διαφωνία αποτελεί επαρκές αποδεικτικό στοιχείο ώστε να επιφέρει διώξεις, η κατάσταση γίνεται αποτρόπαια ξεκάθαρη.

Όταν λοιπόν αναγνώστη, ακούς μέσα στη νύχτα να τσιρίζει η σειρήνα του Δένδια, ας μην αναρωτιέσαι για ποιόν φωνάζει. Η σειρήνα φωνάζει πάντα για εσένα.

(Στην Εφημερίδα των Συντακτών)