Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 2017

Ευαίσθητη ισορροπία



Οι μέρες περνούν μέσα στην αναμονή. Η στραβή ροπή των γεγονότων, εδραιωμένη εδώ και τόσο καιρό, σε κάνει να περιμένεις κάποια αλλαγή. Και όταν αυτή η αλλαγή δεν έρχεται βάση κάποιου συγκεκριμένου σχεδίου, ο κόσμος σου ανοίγει διάπλατα αναμένοντας σε διάφορες κλίμακες ταυτόχρονα. Στο προσωπικό επίπεδο όσο και στο συλλογικό. Σε πράγματα κοντινά και απτά, όσο και σε αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο. Μάθαμε να συλλαβίζουμε τον κόσμο μας με τη βεβαιότητα της προδιαγεγραμμένης ροής, μέσα σε μια συνθήκη όπου κάθε τι οριζόταν εκ των προτέρων προς μια δεδομένη κατεύθυνση. Μονίμως αναμέναμε την επιβεβαίωση στο νέο της στάδιο, επιβεβαίωση μιας διαδικασίας που ήταν εκ τον προτέρων εξασφαλισμένη. Όλα αυτά φάνηκαν το πόσο μάταια ήταν τα τελευταία χρόνια. Τόσο στο επίπεδο της χώρας μας, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Παρόλα αυτά η ρευστότητα τα τελευταία χρόνια μοιάζει να κινείται με αργό βήμα. Σαν τα μελλοντικά γεγονότα να συσσωρεύονται σιγά σιγά, ώστε να ξεσπάσουνε στη συνέχεια.
Έχω την αίσθηση πως εδώ και μερικές μέρες έχουμε μπει σε μια συνθήκη ευαίσθητης ισορροπίας που δεν ξέρουμε πώς και πού θα ξεσπάσει. Και κυρίως πότε. Μια συνθήκη αναμονής γεγονότων νέας ιστορικής ταχύτητας. Το Brexit, η εκλογή Τραμπ, η παραδοχή της παρακμής της ισχύος των Ηνωμένων Πολιτειών, η συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, η όλο και πιο βαθιά κρίση, είναι τα στοιχεία αυτά που επιταχύνουν διαδικασίες διαφορετικές και φτιάχνουν διαφορετικές συνθήκες σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Η παλιά γεωμετρία του ψυχρού πολέμου, όπου κάθε γεγονός οριζόταν από ένα παιχνίδι ανάμεσα σε δύο πόλους αποτελεί παρελθόν. Έχουμε εισέλθει σε μια πολύ πιο σύνθετη κατάσταση με πολλά κέντρα ισχύος. Μια συνθήκη ακόμη πιο παγκοσμιοποιημένη ως προς τις απειλές και τις επιπτώσεις, πολύ πιο δύσκολη στο να την αποκωδικοποιήσεις.

Η ολοένα και αυξανόμενη υπόσχεση σύγκρουσης ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βόρεια Κορέα και η πυρηνική αντιπαράθεση απειλών, η επιθυμία απόσχισης της Καταλονίας και η αυταρχική αντίδραση του ισπανικού κράτους, η ραγδαία άνοδος της ακροδεξιάς στη Γερμανία και η είσοδος για πρώτη φορά μεταπολεμικά ενός ακροδεξιού κόμματος στη βουλή, το δημοψήφισμα στο βόρειο Ιράκ για τη δημιουργία κουρδικού κράτους μαζί με τις απειλές πολέμου από τρεις χώρες, αλλά ακόμη περισσότερο η συνύπαρξη όλων αυτών των γεγονότων στην ίδια ακριβώς χρονική συγκυρία, δημιουργούν μια σύνθετη συνθήκη, που δεν γνωρίζουμε πού θα καταλήξει και τι αποτελέσματα θα φέρει. Όλα αυτά τα γεγονότα διατρανώνουν το θάνατο των βεβαιοτήτων μας και την ιστορική, γεωγραφική και ταυτοτική καταγραφή και επιβεβαίωση της ρευστότητας του κόσμου μας.
Είναι καλό να δεχτούμε πως μια τέτοια συνθήκη θα είναι από εδώ και πέρα η κανονικότητά μας. Πως οι χθεσινές βεβαιότητες είναι οι αυριανές ψευδαισθήσεις. Πως οι αξίες, τα σύνορα στον χάρτη, η απειλή και η εξουσία είναι θέματα πλέον ρευστά. Ταυτόχρονα προς το καλύτερο και το χειρότερο. Ο ένας και μοναδικός δυνατός κόσμος θάβεται μέρα με τη μέρα στα εξώφυλλα των εφημερίδων. Τη θέση του διεκδικεί ταυτόχρονα ένας καλύτερος και ένας χειρότερος. Και στην κατάσταση αυτή των άγνωστων εκβάσεων, των πολλαπλών κέντρων ισχύος και των νέων δεδομένων. έχουμε ακριβώς τους ίδιους λόγους για να απαισιοδοξούμε όσο και για να αισιοδοξούμε.

(στην εφημερίδα Εποχή)

Δεν υπάρχουν σχόλια: