Οι μέρες περνούν ανεξέταστες. Η ζωή συνεχίζει σαν ροή σε επικλινές έδαφος. Πράγματα συμβαίνουν και πράγματα δεν συμβαίνουν. Συμπεριφορές και τρόποι ζωής που έχουμε εμπεδώσει, αξίες που έχουμε ενσαρκώσει. Μα κάτι δεν λειτουργεί. Υπάρχει ένα κενό που περικυκλώνεται από όλες τις καθημερινές μας συνήθειες. Τον τρόπο με τον οποίο γεμίζει ο χρόνος μας. Το ανεξέταστο των ημερών μας. Βιώνουμε και κάποιες φορές σκεφτόμαστε αυτό που βιώνουμε, το περιγράφουμε, το αξιολογούμε. Υστερα συνεχίζουμε. Είναι όμως αρκετό;
Σήμερα περισσότερο από ποτέ αυτό που βιώνουμε ως πολιτισμό μοιάζει χρεοκοπημένο, καχεκτικό, σχεδόν κωμικό. Τα κυρίαρχα αφηγήματα τόσο στον μακροσκοπικό κόσμο όσο και στον κόσμο των μικρών συνηθειών μας δεν πείθουν, δεν εμπνέουν, δεν προσθέτουν τίποτα. Ο επιμερισμός της τεχνικής επίτευξης διεισδύει σε κάθε μορφή της καθημερινότητας. Τη διευκολύνει χωρίς να της προσθέτει ουσία. Την επιταχύνει χωρίς να της παραχωρεί χρόνο. Τα τεχνικά επιτεύγματα δεν μας κάνουν ουσιαστικότερους. Εφευρίσκουν απλώς νέους τρόπους για να στέκουμε ανούσιοι.
Ο αυτοματισμός της εργασίας, σε αντίθεση με όσα περιέγραφαν οι μεγάλες ουτοπίες των περασμένων αιώνων, δεν έφερε την απελευθέρωση του ανθρώπου από την εργασία. Αντίθετα, εκτόξευσε τον αποκλεισμό από την εργασία για τεράστια κομμάτια του πληθυσμού.
Οι ηγέτες του κυρίαρχου αφηγήματος είναι άνθρωποι θλιβεροί. Τεχνοκράτες, ναρκισσευόμενοι υπάλληλοι, αμφίβολες περσόνες εξουσίας και πλούτου. Δεν κουβαλούν και δεν προτείνουν τίποτα περισσότερο από έναν κυνισμό παλαιάς κοπής εφαρμοσμένο στη συγκυρία. Ο δυτικός κόσμος (αυτή η ακαθόριστη μη οριοθετημένη γεωγραφία) προσπαθεί να περιγράψει τον εαυτό του ως πολιορκούμενο. Η γεωστρατηγική κινητικότητα και η οικονομική αλλαγή παραδείγματος περιγράφονται ως ένας ταυτόχρονος πόλεμος αξιών, ένας πόλεμος πολιτισμών. Και αυτή είναι η μόνη στιγμή που ο κόσμος αυτός προσπαθεί να αρθρώσει τις αξίες του. Οχι ως δομικά παραδείγματα, όχι ως καθημερινές εφαρμογές, αλλά ως αντιθέσεις. Αντιθέσεις απέναντι σε ένα παράδειγμα το οποίο κατασκευάζει την ίδια ώρα που το περιγράφει. Αυτός ο αξιακός ερασιτεχνισμός, αυτή η ανερμάτιστη πολιτιστική διαφορά μπορεί να κατασκευάζουν ένα ρητορικό επιχείρημα προς πολιτικάντικη χρήση, αλλά ούτε πείθουν ούτε μπορούν να καλύψουν το κενό.
Ο άνθρωπος του κόσμου αυτού μοιάζει να έχει παραιτηθεί από την αναζήτηση. Του νοήματος, της ομορφιάς, του διαφορετικού παραδείγματος. Ικανοποιημένος από την κάθε νέα τεχνική εφαρμογή αναμασά ανακυκλωμένες αφηγήσεις, άχρηστες ευκολίες, παραγεμίσματα του χρόνου του. Τα μεγάλα ερωτήματα, οι μεγάλες περιπέτειες, οι αχανείς αναζητήσεις δεν απαντιούνται. Αντίθετα, ξορκίζονται και εξορίζονται ως υπερφίαλες κουβέντες, πομπώδεις σκέψεις, χαμένος χρόνος. Το μοντέλο ανθρώπου αυτού του κόσμου είναι χρεοκοπημένο. Και μαζί αυτάρεσκα ικανοποιημένο με αυτή τη χρεοκοπία του.
Η αναζήτηση της ομορφιάς στην οντολογική της διάσταση -αυτό το σημείο που είναι μαζί αισθητική, ηθική και οντολογία- έχει εγκαταλειφθεί. Περιορίζεται στην αναζήτηση πρόσκαιρων εμπειριών, απομονωμένων στιγμών του βίου, φευγαλέων γεγονότων. Και όμως υπάρχει κάτι εκεί έξω, και όμως υπάρχει κάτι εδώ μέσα που διψάει. Οχι με τη δίψα της βιολογικής ανάγκης, αλλά με τη λύσσα της παρατεταμένης λειψυδρίας. Δεν είναι η πρώτη φορά. Και λογικά δεν θα είναι και η τελευταία. Αλλά η δίψα αυτή μοιάζει στολισμένη με την αναγκαιότητα του επείγοντος. Οχι για να κρίνει και να αξιολογήσει σημεία του παρελθόντος, ούτε να κρυφτεί σε μια φυγή προς το μέλλον. Αλλά για να δημιουργήσει στο παρόν. Να δημιουργήσει το παρόν. Να πλάσει μια ομορφιά που θα μιλάει για το εδώ και το τώρα. Αναζητώντας παραδείγματα στο παρελθόν, υποσχόμενη για το μέλλον. Αναζητώντας την ομορφιά.
(στην Εφημερίδα των Συντακτών)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου