Οι πλάτες των ανθρώπων

«Μα είναι τούτο δω θέμα για άρθρο;» λέει γκρινιάζοντας το δημοσιογραφικό σου κριτήριο. «Και γιατί όχι;» Του απαντά η συγγραφική σου επιδίωξη. «Αλλωστε τα θέματα είναι συχνά μια πρόφαση για να ειπωθεί κάτι άλλο» συμπληρώνει. Το δημοσιογραφικό κριτήριο σου γυρνάει την πλάτη. Το κείμενο ξεκινά.

Οι πλάτες των ανθρώπων, ενώ περπατάς στις ατελείωτες ευθείες της πόλης. Πολιορκημένος από πλάτες βιασύνης, πλάτες κούρασης, απαντοχής. Τις βλέπεις απλωμένες παντού γύρω σου, μια διακεκομμένη επιφάνεια μοιρασμένη σε άνισες μονάδες. Οι πλάτες είναι ό,τι περισσεύει από τις όψεις των ανθρώπων, μια υπόσχεση απουσίας ειπωμένη από την ίδια την παρουσία τους. Οι άνθρωποι σ’ εγκαταλείπουν, όχι εξαφανιζόμενοι αλλά με μια μικρή, διακριτική στροφή του σώματος. Απόσταση είναι η κλίση του σώματος.

Βλέπεις τους ανθρώπους να κουβαλούν σαν αχθοφόροι πλάτες καθημερινές. Πλάτες ανοιγμένες από μυϊκή εργασία και γυμναστήρια, πλάτες πλατιές σαν πλατείες, πλάτες μαγκωμένες από δουλειές γραφείου και κάθε είδους συγγραφές. Πλάτες τσακισμένες σαν να κουβάλησαν όλο το βάρος του κόσμου. Ανέξοδα φορτία, ανέμελες πλάτες. Πλάτες γυναικείες, επιφάνειες συχνά τόσο εντυπωσιακές, σαρκάζοντας στην υπεροχή τους τη σαρκώδη επίδειξη του ντεκολτέ. Συχνά σημαδεμένες με τις ακατανόητες δηλώσεις ενός τατουάζ, σχισμές χρώματος, προεκτάσεις του σχήματος. Σημεία των ανθρώπων που διαβαίνουν απαρατήρητα, μη χαρτογραφημένα, χωρίς συγκεκριμένο φορτίο, σημασία, ταυτότητα. Οπισθόφυλλα των ανθρώπων, σημεία που κατοικούν οι υποσημειώσεις.

Και ύστερα οι ατελείωτες γραμμές των ανθρώπων. Περιμένοντας στην ουρά, πίσω από μια σειρά άγνωστες πλάτες. Αυτές στοιχίζουν τη γεωμετρία των ανθρώπων στις γραμμές της πειθάρχησης. Συχνά δεν καταφέρνουν να απολέσουν το σχήμα της κρεμάστρας που κουβαλούσε τα ρούχα τους. Περπατούν σαν μια ευθεία κρεμασμένων πουκάμισων στην ντουλάπα. Βήματα διακεκομμένα, στοιβαγμένα και τακτοποιημένα. Μια μόνιμη πλάτη η αργοπορία και η αναβολή μας, η αναμονή και όλο μας το περίμενε. Καθηλωμένοι σε μια ουρά, καθηλωμένοι στη μονοτονία των τοπίων της μη όψης.

Η άγνωστη πλάτη γίνεται συχνά προσδοκία μιας γνωστής όψης, όταν απλώνεις το χέρι στον μπροστινό, προσδοκώντας την επιβεβαίωση του αιτήματός σου. Είναι η επαφή που μεταμορφώνει την παρουσία σε όψη. Εστω και άγνωστη όψη όταν μαντεύεις λανθασμένα. Και πόσο έντονα τα ελάχιστα δέκατα της αναμονής. Και πόσο έντονη η αμηχανία όταν η όψη που σου εμφανίζεται είναι εξίσου άγνωστη με την πλάτη. Η επαφή δεν δικαιολογείται και η χειρονομία μοιάζει με απειλή, κίνδυνο, ήπια επίθεση. Πόσες ξοδεμένες επαφές, έωλες χειρονομίες, ακυρωμένες προσδοκίες σε αυτούς τους πισώπλατους καιρούς.

(Μα εμείς δεν φοβόμαστε τους πισώπλατους καιρούς. Εχουμε βλέπετε τόσους φίλους. Και όπως περιγράφει και ο Οσκαρ Ουάιλντ, μόνο οι εχθροί σε μαχαιρώνουν πισώπλατα. Οι φίλοι σε μαχαιρώνουν από μπροστά, κάπου ανάμεσα στα υπολείμματα ενός χαμόγελου και λίγα καμένα σπίρτα.)

Περπατάς στη μονίμως μονόδρομη λεωφόρο. Με μόνιμη θέα του βαδίσματος την πλάτη των μπροστινών. Η πλάτη του μπροστινού σε ορίζει ως κάποιον που έπεται, κάποιον που άργησε, κάποιον που δεν έφτασε ακόμη η ώρα του. Μα το λαχάνιασμα της ζωής απεχθάνεται τις γεωμετρίες. Προτιμά τους αγκώνες, το σπρώξιμο, το προσπέρασμα. Και συ δεν αντέχεις την εικόνα που σου προσφέρουν, τις άγραφες επιφάνειες, τη βουβή τους όψη. Κρατώντας έναν κόμπο επιτάχυνσης και λαχανιάσματος προσπερνάς. Και δεν σου παίρνει πολύ χρόνο να καταλάβεις πως είσαι τώρα εσύ που τους προσφέρεις τη -μέχρι πρότινος- χαρισμένη σε εσένα εικόνα. Κάπου ανάμεσα στην ενοχή και την επιβεβαίωση λογαριάζει το πόσα βλέμματα θα μαστιγώσουν την πλάτη σου, πόσοι ψίθυροι θα βοήσουν, πόσες λέξεις θα ειπωθούν πίσω απ' την πλάτη σου.

Και είναι τελικά η γεωμετρία της πλάτης αυτή που περιγράφει το τέλος της διαδρομής. Οι πλάτες ορίζουν τον οριζόντιο ανθρώπινο άξονα. Την παράλληλη ευθεία που μετεωρίζεται για λίγο (όσο διαρκεί το άνοιγμα και το κλείσιμο του ματιού) πάνω από τον παράλληλο άξονα της γης. Και κατά τη διάρκεια της διαδρομής, όταν ο χρόνος σού γυρίσει την πλάτη, οι δύο άξονες θα συναντηθούν ταυτιζόμενοι σε έναν συμπαγή εναγκαλισμό.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)