Υπάρχει μια αόρατη ευθεία που ενώνει τις θεωρίες συνομωσίας, τα fake news και την κλιμακούμενη άνοδο του μίσους κατά μήκος του δυτικού κόσμου. Οι θεωρίες συνομωσίας προετοιμάζουν το έδαφος για μια συνθήκη όπου η αλήθεια έχει μικρότερη σημασία από το αφιλτράριστο συναίσθημα. Οι θεωρίες συνομωσίας είναι αναγκαίες ώστε το πεδίο του διαλόγου να καταστεί σαθρό, η επιχειρηματολογία να περιοριστεί στις πρακτικές επιβολής του επιχειρήματος (άσχετα από το περιεχόμενο) και μέσα από μια δημαγωγική λογική να ικανοποιηθεί το εκάστοτε συναίσθημα ενός πολύ συγκεκριμένου κοινού που μοιάζει να πολλαπλασιάζει τους αριθμούς του.
Στην πολιτική σφαίρα οι θεωρίες συνωμοσίας παίζουν έναν πολλαπλό ρόλο. Κατ’ αρχήν υπάρχουν παράλληλα της επίσημης ερμηνείας ενός γεγονότος. Όσες περισσότερες εμφανίζονται, τόσο πιο πολύ αποδυναμώνουν τις όποιες εναλλακτικές στην επίσημη ερμηνεία απόψεις. Έτσι μοιάζει αρκετό μια άποψη η οποία διαφωνεί με την επίσημη ερμηνεία να χαρακτηριστεί «θεωρία συνωμοσίας’’ ώστε να αποδυναμωθεί, χωρίς περιθώρια άρσης του στίγματος. Οι θεωρίες προσπαθούν να ερμηνεύσουν χωρίς ερμηνευτικά εργαλεία και τελικά να αποπροσανατολίσουν και να συγκαλύψουν. Ο αυταρχικός, απόλυτος και κλειστός τρόπος σκέψης τους, τις ορίζει ως φύσει συντηρητικές εξαιτίας της θέσης τους απέναντι στη λογική και τη ρευστότητα του επιχειρήματος. Ο φορέας τους δεν καταφέρνει να αντιληφθεί και να ερμηνεύσει. Αυτό που του ζητείται είναι η αποδοχή ή η απόρριψη σχεδόν με όρους πίστης. Στον πόλεμο αυτών των θεωριών, μόνιμος ηττημένος είναι πάντα η κριτική σκέψη. Δημιουργείται έτσι ένα περιβάλλον όπου το ψεύδος δεν είναι αντίθετο από την αλήθεια. Υπάρχει παράλληλα ως μια συνθήκη εκτός απόδειξης αφού η ίδια η διαδικασία της απόδειξης είναι άχρηστη. Ο συνδυασμός του ψεύδους, των νέων τεχνικών διάδοσης και χρήσης του διαδικτύου και του μίσους ως απάντηση για κάθε πρόβλημα συγκροτούν την νέα δημόσια σφαίρα. Στην Εφημερίδα των Συντακτών ο Τάσος Τσακίρογλου σταχυολογεί σε πρόσφατο άρθρο του κάποιες από τις θεωρίες αυτές όπως εκφράζονται από διάφορους ευρωπαίους μετρ του είδους: «Με τον Βίκτορ Ούρμπαν να κατηγορεί τον Σόρος ότι έχει σχέδιο να αλώσει την Ουγγαρία, τον Γιάροσλαβ Καζίνσκι στην Πολωνία να ισχυρίζεται ότι ο αδελφός του σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα προσχεδιασμένο από Μόσχα και Βαρσοβία και όλους τους ακροδεξιούς της Ευρώπης να χαρακτηρίζουν το Σύμφωνο Μετανάστευσης του ΟΗΕ «όχημα» για την εισαγωγή εκατομμυρίων μεταναστών με στόχο την αλλοίωση του χριστιανικού πολιτισμού, εύλογα ο «Γκάρντιαν» αναρωτιέται εάν οι θεωρίες συνωμοσίας θα κυριαρχήσουν στις επικείμενες ευρωεκλογές και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι αυτές μπορεί να κρίνουν το αποτέλεσμα.» Η σύνδεση του Γκάρντιαν των θεωριών αυτών με τις επικείμενες ευρωεκλογές δεν είναι τυχαία. Οι συγκεκριμένες εκλογές χαρακτηρίστηκαν από τον Στιβ Μπάνον (πρώην δεξί χέρι του Τραμπ και νυν σύμβουλος της μαύρης διεθνούς των ακροδεξιών σε ολόκληρη την Ευρώπη) ως ύψιστης σημασίας καθώς θα έχουν καταλυτικό ρόλο για την επικράτηση της ακροδεξιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο ίδιος ο Μπάνον δεν είναι απλώς κάποιος απλός εκφραστής μιας πολιτικής τάσης. Είναι η ενσάρκωση των Fake news, της χρήσης των θεωριών συνομωσίας και της απενοχοποίησης του ακροδεξιού μίσους στην Αμερική. Αρχικά ως κεντρική φιγούρα του Breitbart News και στη συνέχεια ως υπεύθυνος στρατηγικής του Ντόναλντ Τραμπ.
Το τρίγωνο αυτό όπου η ήττα της λογικής μεταφράζεται άμεσα σε ήττα της ανθρωπιάς για πολλούς προοικονομεί μια δυστοπία. Αν όμως θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς πρέπει να παραδεχτούμε πως η δυστοπία είναι κιόλας εδώ. Μια συνθήκη όπου το χρήσιμο είναι ορθό ανεξάρτητα από την όποια λογική ή ηθική. Μια συνθήκη όπου το πολιτικό εκλείπει απέναντι σε τεχνικές μιας βελούδινης επιβολής απόψεων μέσω του θορύβου, της παραποίησης και της συκοφάντησης. Το αν θα επικρατήσουν οι πρακτικές αυτές είναι το βασικό ζητούμενο. Όσο όμως ο αντίλογος είναι καχεκτικός ή ακόμη περισσότερο όσο εκφράζει τη συντήρηση ενός μέχρι πρόσφατα δεδομένου κατεστημένου η νίκη των πρακτικών και η σταδιακή μετατροπή τους σε νέα κανονικότητα είναι δεδομένες.
(στην εφημερίδα Εποχή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου