Αυτό το συμπέρασμα εκφράζει ένας Αμερικανός 15χρονος σε ένα γράμμα του προς τον Σταν Λι, κάπου τη δεκαετία του '60. Το συμπέρασμα κουβαλάει μέσα του όλη την υπερβολή της ηλικίας. Τον αφορισμό και την ατελείωτη τάση για συγκρίσεις και αξιολογήσεις.
Ταυτόχρονα έχει ενδιαφέρον το γεγονός πως αυτός ο 15χρονος θα γινόταν στη συνέχεια ο Τζορτζ Ρ. Ρ. Μάρτιν, συγγραφέας του «Τραγουδιού του πάγου και της φωτιάς» και δημιουργός του κόσμου τού Game of Thrones.
Και αν χρησιμοποιούμε αυτόν τον τίτλο δεν είναι για να προβοκάρουμε (ακριβώς γι' αυτό το κάνουμε) αλλά για να τονίσουμε το πάθος της ταύτισης, τη συνόρευση του αναγνώστη με τον οπαδό και τελικά τη σημασία των ιστοριών του Σταν Λι, που πέθανε πριν από λίγες μέρες στην ηλικία των 95.
Για πολλούς ο Σταν Λι δεν ήταν τίποτα περισσότερο από τον δημιουργό παιδικών ιστοριών κόμικς, δημιουργός μιας βιομηχανίας χάρτινων ευκολιών και ανώδυνων ιστοριών για παιδιά. Ο δημιουργός του Hulk, του Spider Man, των X-Men, του Thor, του Iron Man και πολλών ακόμη ηρώων και ιστοριών αποτελεί έναν παράδοξο κόμπο στην κρίση μας.
Η απλότητα του μύθου και το μέγεθος της διάδοσης μας κάνουν να αντιμετωπίζουμε συχνά φαινόμενα όπως τα συγκεκριμένα κόμικς σαν φαστ φουντ της όρασης. Αποφεύγουμε να αναγνωρίσουμε την αρχετυπική διάσταση των απλών και χάρτινων ηρώων, τη μυθολογία και την επιστροφή μας στην απλότητα και την πυκνότητα του μύθου.
Στην εγχώρια κρίση μας ακόμα περισσότερο λειτουργούμε εντός ενός σαφούς διαχωρισμού ανάμεσα σε υψηλή και χαμηλή κουλτούρα. Ενός διαχωρισμού που δεν προκύπτει από τη θεωρία ή κάποια αριστοκρατική αντίληψη για την τέχνη αλλά από έναν βαθύ συντηρητισμό.
Από την άρνησή μας να δούμε με ειλικρίνεια, από τις προβολές μας ως προς το τι σημαίνει κουλτούρα, από τη βαθιά μας περιφρόνηση για τη μάζα (που μπορεί να είναι και πλήθος, μπορεί και κατάφαση του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά).
Λίγο ο κληροδοτημένος αντιαμερικανισμός, λίγο το κοσμοπολίτικο κόμπλεξ μας, λίγο ακριβώς η (σιωπηλή) αποδοχή μας στην ποπ κουλτούρα μάς καθιστούν αμήχανους σε αντίστοιχα φαινόμενα. Βιαζόμαστε να ξεμπερδεύουμε. Ποτέ δεν συντάξαμε μια σοβαρή πρόταση για τη διάδοση, τη λειτουργία και την επιρροή της κουλτούρας.
Το μικρό μας σχήμα, η αμήχανη θέση μας μέσα στον κόσμο μάς οδηγεί σε συγκρίσεις. Σε καταστάσεις όπου διαφορετικές χροιές και μεγέθη πρέπει να παραταχθούν στην ίδια κλίμακα. Ο Σέξπιρ, ο Σταν Λι, ο Σπάικ Λι, ο Μπρους Λι, ο Βουτσάς. Ολα πρέπει να μετρηθούν και να καταχωρηθούν ώστε τελικά να βγει ένα συμπέρασμα. Αλλά τελικά συμπέρασμα για ποιον; Μα για εμάς τους ίδιους.
Για εμάς που επιβεβαιώνουμε τον εαυτό μας πέρα από την καθ' εαυτήν απόλαυση ως νόμιμοι συνομιλητές του υψηλού. Και μέσα σε αυτήν την υποκειμενικότητα που σπρώχνει με τους αγκώνες της προς το αντικειμενικό, αυτό που χάνεται τελικά είναι η ίδια η απόλαυση.
Αυτό το τόσο αυθεντικό και τόσο καθαρό συναίσθημα της ταύτισης. Αυτή η παιδική αρχή από την οποία προκύπτει και επιβεβαιώνεται η κάθε μεγάλη αφήγηση.
Αυτό το στοιχείο που ο Σταν Λι πέτυχε όσο ελάχιστοι. Μέσα από τις άτσαλες απαιτήσεις και επιταγές της μαζικής παραγωγής. Μέσα από μια διαδικασία όπου η απλότητα είναι αρετή και η γονιμοποίηση της παιδικής φαντασίας φτάνει σε έναν υπερθετικό βαθμό.
Το ερώτημα του τίτλου είναι προβοκατόρικο. Αυτό που ο τίτλος θέλει όμως να ομολογήσει είναι πως ο Σέξπιρ με τον Σταν Λι δεν έρχονται σε αντίθεση. Αντίθετα συνομιλούν.
Σε μια συνθήκη που περιέχει τις ιστορίες όλων μας. Εκεί που κανείς δεν προσπαθεί να διαχωρίσει το υψηλό και το χαμηλό, μόνο απολαμβάνει τη συγκίνηση σε διαφορετικά επίπεδα.
Στο διανοητικό, το συναισθηματικό, το κωμικό, το θυμικό. Εκεί που ο Χουλκ εξομολογείται στον Φάλσταφ το ανθρώπινο και το οικείο, εκεί που η φαντασία είναι η μόνη αρετή και το μόνο όριο.
(στην Εφημερίδα των Συντακτών)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου