Στις 21 Φεβρουαρίου, έκλεισαν 45 χρόνια από τη δολοφονία του Μάλκομ Χ. Όπως τόσες άλλες δολοφονίες την ίδια περίοδο στην Αμερική, έτσι και αυτή στέκει για να μας θυμίζει την ένταση της διεκδίκησης, το όραμα και την αποφασιστικότητα των ανθρώπων που εκείνη την εποχή διεκδίκησαν. Όπως και τόσες άλλες φορές, το όνομα του πραγματικού υπεύθυνου απλά συλλαβίζεται σιωπηλά. Σήμερα, στην Αμερική του Ομπάμα, ποια θέση έχει η ανάμνηση και ο λόγος του Μάλκομ Χ, ενός πραγματικού ριζοσπάστη των κοινωνικών διεκδικήσεων;
Η ζωή του Μάλκομ Χ αποτέλεσε παράδειγμα σε πολλούς από τους λόγους του και τελικά μια περιγραφή της πορείας της μαύρης αμερικανικής συνείδησης. Από την άγνοια και τον φόβο, στον φανατισμό και την υπεροψία και στη συνέχεια από τον έγχρωμο ρατσισμό στην διεκδίκηση των κοινών ανθρωπίνων ελευθεριών, την αδελφοσύνη μέσω του μουσουλμανισμού και την οικουμενικότητα του ανθρώπινου δικαιώματος.
Η περιπλάνηση του Μάλκομ Χ
Ο Μάλκομ Χ, γεννήθηκε Μάλκομ Λίτλ στην Ομάχα της πολιτείας της Νεμπράσκα το 1925. Καταγόμενος από οικογένεια ενεργή στον αγώνα για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών, ο Μάλκομ γνωρίζει από νωρίς τον ρατσισμό, τη διάκριση και την διεκδίκηση. Ο πατέρας του θα δολοφονηθεί το 1931 κάτω από μυστήριες συνθήκες, το σπίτι του θα καεί από μέλη της κου-κλουξ –κλαν.
Ο Μάλκομ θα μάθει την ζωή στον δρόμο. Εκεί θα αρχίσει μια περιπλάνηση στην εγκληματικότητα, ανάμεσα στο λαθρεμπόριο, στην πορνεία και τις διαρρήξεις. Το 1946, οι κακές αυτές συνήθειες θα τον οδηγήσουν στην φυλακή όπου θα παραμείνει μέχρι το 1952. Η φυλακή, όμως, θα τον αλλάξει. Ορίζοντας ένα πρόγραμμα αναμόρφωσης στον εαυτού του, θα οδηγηθεί στο διάβασμα και τη μελέτη. Σύντομα θα έρθει σε επαφή με τον κόσμο του Ισλάμ και τα διδάγματα του Ελάιζα Μοχάμεντ, αρχηγού του ανερχόμενου «έθνους του Ισλάμ».
Με την έξοδό του από την φυλακή, ο Μάλκομ θα επικοινωνήσει με τους μαύρους μουσουλμάνους οι οποίοι θα τον δεχτούν στους κόλπους τους. Σύντομα θα αναδειχθεί σημαντικός παράγοντας της οργάνωσης. Το επώνυμό του θα αντικατασταθεί από ένα απλό Χ, το οποίο συμβολίζει την άγνοια του πραγματικού ονόματος. Στην πλειοψηφία τους οι αφροαμερικάνοι στο παρελθόν έπαιρναν το όνομα του ιδιοκτήτη τους, ξεχνώντας το όνομα τους και ό,τι τους συνέδεε με το παρελθόν. Το απλό αυτό Χ, θα συμβολίσει 400 χρόνια λευκής καταπίεσης. Ο Μάλκομ Χ θα γίνει δημόσιος ομιλητής και ταυτόχρονα η πιο αναγνωρίσιμη φιγούρα του «έθνους του Ισλάμ». Σε μεγάλο βαθμό θα είναι υπεύθυνος για την μεγάλη άνοδο της οργάνωσης. Τα 500 μέλη που αριθμούσε το 1952, είχανε γίνει 25.000 μέχρι το 1963. Η άνοδος του αστεριού του, θα τον φέρει σύντομα σε σύγκρουση με τον μέντορά του Ελάιζα Μοχάμεντ, μια ρήξη που θα καταλήξει στην αποχώρησή του το 1964. Ο Μάλκομ Χ θα ιδρύσει τότε τον πολιτικό «οργανισμό παν-Αφρικανικής ενότητας» και την θρησκευτική ομάδα Muslim Mosque, Inc. Θα ταξιδέψει σε πολλές περιοχές της μέσης ανατολής και της Αφρικής γνωρίζοντας ηγέτες του τρίτου κόσμου, θα ασπαστεί τον Σουνιτισμό και την ίδια χρονιά θα μεταβεί στην Μέκα για να προσκυνήσει.
Ο πολιτικός ριζοσπαστισμός του Μάλκομ Χ και η αυξανόμενη δημοτικότητα και αποδοχή του, έφεραν πολλούς εχθρούς στον μαύρο ηγέτη. Το 1965, θα δολοφονηθεί σε δημόσια εκδήλωση στο Χάρλεμ. Οι δολοφόνοι ήταν μέλη του «έθνους του Ισλάμ». O άνθρωπος που διέταξε την εκτέλεση παραμένει άγνωστος.
Η φιλοσοφία της βίαιης άμυνας
Η φιλοσοφία και η πρακτική του Μάλκομ Χ αρχίζει από την πλήρη ταύτιση με τις ιδέες του Ελάιζα Μοχάμεντ και συνεχίζει με την σταδιακή απόκλιση από αυτές. Στα πρώτα κηρύγματα, το θρησκευτικό μουσουλμανικό στοιχείο είναι κυρίαρχο, ο μαύρος αμερικάνος παρουσιάζεται ανώτερος από τον λευκό και η βία ως απαραίτητο μέσο για την επιβίωση του αφρομερικάνου σε έναν νόμο και μια κοινωνία που τον αποκλείει. Σταδιακά στους λόγους του, θα κυριαρχήσουν οι πολιτικές διεκδικήσεις, η επιχειρηματολογία για την υπεράσπιση της βίαιης άμυνας και η σημασία του μαύρου ανθρώπου σε πλανητικό επίπεδο. Με την αποχώρηση του από το «έθνος του Ισλάμ» και τον ασπασμό του σουνιτισμού, ο Μάλκομ Χ θα αναγνωρίσει την καταπίεση ως σημαντικότερο παράγοντα διαχωρισμού ανάμεσα στους ανθρώπους απ ότι το χρώμα, θα έρθει πιο κοντά σε σοσιαλιστικές ιδέες και θα ταυτίσει τον αγώνα των αφρομερικάνων για ίσα δικαιώματα με την προσπάθεια των αφρικανικών κρατών για ανεξαρτησία. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως η είδηση του θανάτου του έφερε το ίδιο μεγάλο θρήνο στους ανθρώπους της Αφρικής όσο και σε αυτούς των ΗΠΑ.
Ο Μάλκομ Χ, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αμερικάνους δημόσιους ομιλητές, ανεξαρτήτως χρώματος. Η σημαντικότερη συμβολή του ήταν πως ανέδειξε την δύναμη της αφροαμερικανικής κοινότητας, υπογράμμισε την αναγκαιότητα για ισότητα, τόνισε την υπεροχή του ανθρωπίνως δίκαιου απέναντι στο θεσμικά σωστό και περιέγραψε καλύτερα από τον καθένα αυτό που αργότερα ονομάστηκε «μαύρη υπερηφάνεια». Κινήματα που περιλαμβάνουν την πολιτική των μαύρων πανθήρων αλλά και την αισθητική των μαύρων τεχνών μέχρι και το hip hop, έχουν τις ρίζες τους στη φωνή του Μάλκομ Χ. Στην σημερινή Αμερική του Ομπάμα, ο βίαιος λόγος της διεκδίκησης του Μάλκομ Χ, μοιάζει τεχνηέντως ξεχασμένος. Η ειρηνική αντίσταση και τα μηνύματα του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ μοιάζουν καταλληλότερα να εκπροσωπήσουν το παρελθόν των αγώνων. Αν αναλογιστούμε όμως την έντονα ταξική χρεία του Χρώματος στις Ηνωμένες πολιτείες, μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε την επικαιρότητα του μηνύματος του Μάλκομ Χ σε μια κοινωνία κρίσης. Η ισότητα και η ελευθερία θα επιτευχθούν, με όποιο απαραίτητο μέσο.
(στην εφημερίδα εποχή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου