Στο προηγούμενο φύλλο της «Εποχής», η Έλενα Πατρικίου στη συνέντευξή της παρατηρούσε: «Ως τί την θέλουν την τέχνη εκεί μέσα (στα φεστιβάλ); Κάποτε πρέπει να αποφασίσουν. Δεν μπορεί η τέχνη να καλείται να κάνει σκόντο επειδή οι αριστερές οργανώσεις δεν βρίσκουν γι’ αυτήν άλλον ρόλο από αυτόν του προσχήματος. Εξ ου και τελικά όλα αυτά τα φεστιβάλ είναι εντελώς ίδια και το μόνο που έχουν να δώσουν στον κόσμο, και ειδικά στους νέους, είναι φτηνή διασκέδαση και φτηνές μπύρες». Η παρατήρηση αυτή, ανοίγει το θέμα της σχέσης της αριστεράς με την τέχνη και την έκφραση της σχέσης αυτής, στις διάφορες εκδηλώσεις της.
Φεστιβάλ και φεστιβάλ νεολαίας
Τα φεστιβάλ και κυρίως τα φεστιβάλ των πολιτικών νεολαιών, χαρακτήρισαν τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης και κυρίως τη δεκαετία του 80. Το πρώτο φεστιβάλ νεολαίας διοργανώθηκε από την ΚΝΕ, το 1975.
Στα φεστιβάλ των διαφόρων πολιτικών οργανώσεων, πέρα από την κοινωνικοποίηση με όρους που η ίδια η οργάνωση αποφάσιζε, τα μέλη-διοργανωτές, προσπαθούσαν να διαμορφώσουν με όρους φαντασιακού, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της αριστεράς. Τα φεστιβάλ προέβαλαν μια συνέχεια, από την αντίσταση και τον εμφύλιο στα χρόνια της ΕΔΑ και αργότερα της δικτατορίας, προς τη μελλοντική κοινωνία και όλα αυτά περνώντας από το ιστορικό παρόν της συγκεκριμένης εκδήλωσης. Οι εκθέσεις φωτογραφιών και οι διάφορες ομιλίες, είχαν σαν στόχο αυτήν την πολλαπλή εννοιολόγηση του ρευστού αριστερού χρόνου.
Κεντρικό σημείο των φεστιβάλ αποτέλεσε η ψυχαγωγία και τα διαφορετικά πρότυπα που η κάθε νεολαία πρότεινε και προέβαλε. Οι συναυλίες πάντα είχαν το χαρακτήρα του κεντρικού προπαγανδιστή των φεστιβάλ κάτι το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα. Έτσι η επιλογή της μουσικής και των συγκροτημάτων διαμορφωνόταν τόσο από την ταυτότητα και την πολιτιστική πρόταση, του φορέα που διοργάνωνε το φεστιβάλ, όσο και από τα γούστα του κοινού που επιθυμούσε να προσεγγίσει.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 80 γίνεται μια απεύθυνση κάποιων φεστιβάλ προς κινήματα διαμαρτυρίας όπως το φεμινιστικό και το οικολογικό και πολύ αργότερα το μεταναστευτικό και τα διάφορα κινήματα πόλεων. Η σχέση αυτή θα αποτυπωθεί με περίπτερα και διανομή υλικού καθώς και μέσα από διάφορες συζητήσεις.
Στα τέλη της δεκαετίας του 80, μέσα στη γενικευμένη αποπολιτικοποίηση ενός μεγάλου κομματιού της κοινωνίας και κυρίως της νεολαίας, τα φεστιβάλ θα χάσουν την κομβική τους σημασία αλλά και τις έντονες δυνατότητες απεύθυνσης. Σε αυτό συνέβαλαν και μια σειρά από δευτερεύοντα γεγονότα όπως π.χ. η διάσπαση του 1989 στο ΚΚΕ και η διοργάνωση δύο διαφορετικών φεστιβάλ (ένα από τους αποχωρήσαντες και ένα από τους εναπομείναντες).
Το φεστιβάλ ως συνολική
πολιτιστική πρόταση
Τα φεστιβάλ θα εμφανιστούν πάλι με ένταση στις αρχές της νέας δεκαετίας. Η μορφή τους όμως δεν θα ανανεωθεί και το βάρος θα συνεχίσει να πέφτει στις συναυλίες και τα ονόματα που θα μπορέσουν να μαζέψουν κόσμο. Με τον τρόπο αυτό θα συνεχίσουν να αποτελούν μια τυχαία γιορτή μέσα στο ημερολογιακό χάος, μια εναλλακτική έξοδο με ατροφικό συνήθως στίγμα. Μέσα από τις μεταμορφώσεις, τόσο της ταυτότητας της αριστεράς όσο και τις ανάγκες της ίδιας της κοινωνίας, σήμερα τίθεται η επιταγή για μια νέα μορφή εκδήλωσης, όπου το βάρος θα μεταφερθεί από την εκδήλωση-γιορτή προς μια διαδικασία προβληματισμού και πολιτιστικής ζύμωσης.
Ένα φεστιβάλ ή μια εκδήλωση δεν μπορεί να εμφανίζεται ως μια ξαφνική στιγμή μέσα στο χρόνο. Πρέπει να αποτελεί κορύφωση μιας μακρόχρονης διαδικασίας, μιας πολιτικής και πολιτιστικής συνομιλίας και ταυτόχρονα αφετηρία για μια νέα ζύμωση. Παίρνοντας ως δεδομένο πως η αριστερά έχει χάσει από καιρό την πολιτιστική της ηγεμονία (αν και τόσο συχνά φαίνεται να το αρνείται), τίθεται το ερώτημα ποια θα μπορούσε να είναι η νέα πολιτιστική πρόταση που θα προβάλει.
Η αριστερά μπορεί να προσεγγίσει μια σειρά από πολιτιστικές εκφράσεις, οι οποίες ενώ συνορεύουν μαζί της από άποψη διάθεσης, παραμένουν ξένες και χωρίς πολιτικό πρόσημο, συχνά εγκλωβισμένες σε έναν θολό ναρκισσιστικό εναλλακτισμό. Τα graffiti, οι M.C. μονομαχίες, η ποίηση slam, οι performances, οι εικαστικές εγκαταστάσεις, τα fanzine, το stand up, οι πειραματικοί τρόποι θεάτρου και κινηματογράφου, οι ομάδες κωμωδίας, καθώς και μια σειρά από ομάδες και μικροκοινότητες νέων καλλιτεχνών και λογοτεχνών, εκφράσεις νέες αλλά και διάσπαρτες, χωρίς επικοινωνία μεταξύ τους, μπορούν να αποτελέσουν την αρχή για μια νέα πολιτιστική πρόταση της αριστεράς.
Κομμάτια πολιτισμού που δεν μπορούν να βρουν έκφραση μέσα από τους άκαμπτους τρόπους του συστήματος, μπορούν να απεγκλωβιστούν και να συνομιλήσουν μέσα από μια σειρά εκδηλώσεων. Με την προϋπόθεση πως η προσέγγιση αυτή θα γίνει όχι με χαρακτήρα οικειοποίησης αλλά αμοιβαίας ανταλλαγής και προβληματισμού. Ξεκινώντας από μια κατάθεση απόψεων και καταλήγοντας σε μια εκδήλωση συνολικής πολυπρισματικής έκφρασης.
(στην εφημερίδα Εποχή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου