Κυριακή 5 Ιουλίου 2015

Το δημοψήφισμα, οι λέξεις και η εξουσία







Οι τελευταίες εξελίξεις πέρα από την μέγιστη πρακτική και οικονομική σημασία τους αλλάζουν τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Η θέαση της Ευρώπης αλλάζει προς κάτι το οποίo πάντοτε φανταζόμαστε πως ισχύει. Η Ευρώπη περνά από την περιγραφή μιας ένωσης κρατών με κοινή τύχη, κοινό μέλλον και ισοτιμία στην περιγραφή ενός μηχανισμού επιβολής, καταπάτησης των ελευθεριών και της ελεύθερης βούλησης. Ίσως πολλοί να το γνωρίζαμε, λίγοι όμως θέλαμε να το παραδεχτούμε στην πλήρη σημασία του, πολλοί λιγότεροι να το πούμε. Η στάση μας μου θυμίζει την εικόνα μιας οικογένειας με κάποιο ένοχο μυστικό. Το παρελθόν κάποιου μέλους της, τις πράξεις ή τις αποκλίσεις κάποιου άλλου. Όλα τα μέλη της οικογένειας το γνωρίζουν αλλά κανείς δεν έκανε κάτι, τα μέλη δεν το συζητούν μεταξύ τους, το αποδέχονται και με το να μη το εκφέρουν πιστεύουν πως το σταματάνε από το να υπάρχει. Να όμως που το μυστικό μια μέρα βγαίνει στην επιφάνεια και τότε όλα τα μέλη της οικογένειας νοιώθουν μια ειλικρινή έκπληξη και συντετριμμένα προσπαθούν να αθωώσουν τους εαυτούς τους και να συνεχίσουν να ζουν υπό το βάρος της αποκάλυψης. Ο αυταρχισμός της Ευρώπης είναι ο μαυραγορίτης θείος μας, ο δολοφόνος ξάδερφος, ο έκφυλος ανιψιός. Το μυστικό που όλοι γνωρίζαμε και με το να μην μιλάμε για αυτό πείσαμε τελικά και τους εαυτούς μας πως δεν υπάρχει.

Μα αυτό που μάθαμε τις μέρες αυτές είναι πως η γλώσσα δεν λειτουργεί με αυτό τον τρόπο. Δεν λειτουργεί ως εργαλείο του αδύναμου να ορίσει την τύχη του ακόμη και πίσω από ένα ψέμα, αλλά ως εργαλείο του ισχυρού να ορίσει, να περιγράψει, να επιβάλει. Ήδη από την αναγγελία του δημοψηφίσματος οι λέξεις δείξανε την κόψη και την αιχμή τους. Η στάση των εταίρων στην απόλυτη πλειοψηφία τους δεν ήταν να απαγορεύσουν το δημοψήφισμα, αλλά να ορίσουν το περιεχόμενό του, να ερμηνεύσουν και να επιβάλουν το τι σημαίνουν πραγματικά οι λέξεις. Ουσιαστικά βρεθήκαμε μπροστά σε ένα ακόμη τελεσίγραφο το οποίο έλεγε πως όχι μονάχα δεν έχουμε δικαίωμα να απαντήσουμε με βάση τη βούλησή μας, αλλά πως δεν έχουμε καν το δικαίωμα να ορίσουμε το ερώτημα στο οποίο θα απαντήσουμε.    Κανείς δεν θα σου πει τι θα πει τι θα πεις, κανείς δεν θα σου πει τι θα κάνεις. Αυτό που θα σου ορίσει είναι το περιεχόμενο των λέξεών σου, το περιεχόμενο των πράξεών σου. Είσαι φορέας οποιασδήποτε λέξης αλλά όχι ο κάτοχός της. Μπορείς να μιλάς θέλοντας να εκφράσεις κάτι, αλλά αυτό το κάτι θα μείνει ανεξάρτητο των λέξεών αφού αυτές έχουν αποστατήσει προς νέα περιεχόμενα.

Με τον ίδιο τρόπο η πρόταση Γιούνγκερ (ειπώθηκε από τον ίδιο) περιελάμβανε κοινωνικά μέτρα, ενώ στην πραγματικότητα περιέγραφε με τον καλύτερο τρόπο την περεταίρω διάλυση της κοινωνίας. Η Μέρκελ και ο Σόιμπλε ενδιαφέρονται για τον ελληνικό λαό ενώ είναι αυτοί που τον σπρώχνουν στην εξαθλίωση. Με τον ίδιο τρόπο, η αθέτηση πληρωμών προς το ΔΝΤ (ορισμένη ως τέτοια από το ίδιο) ονομάστηκε χρεοκοπία από ντόπια και ξένα κανάλια, σπέρνοντας ακόμη περισσότερο πανικό. Η διαστροφή των λέξεων περιγράφει τη ρευστότητα των νοημάτων προς χρήση των ισχυρών.
Φυσικά όλα αυτά δεν είναι καινούρια. Αποτελούν μέρος μιας διαδικασίας που βήμα το βήμα έχει ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό. Στρατηγικά εργαλεία μιας τρυφερής κακοποίησης και μιας ευγενούς δικτατορίας που δεν σου επιβάλει να πεις αλλά ορίζει εκ τον υστέρων αυτό που είπες, πετυχαίνοντας το ίδιο αποτέλεσμα με πολύ μικρότερο πολιτικό κόστος. Γράφοντας στην Εφ. Συν. σε παλαιότερη περίοδο και με τελείως διαφορετική αφορμή, είχαμε συντάξει ένα άρθρο με τίτλο ‘’Από τη διαστροφή των λέξεων στη διαστροφή της εξουσίας’’. Η κατακλείδα του πιστεύουμε πως ταιριάζει και εδώ με πολύ πιο εμφατικό τρόπο, με πολύ πιο έντονη την κυριολεξία της: ‘’Απ’ όλα αυτά προκύπτει πως στις μέρες που ζούμε, η αναζήτηση της κυριολεξίας των λέξεων αποτελεί μια πράξη αξιοπρέπειας. Στην Ελλάδα της κρίσης, το να κυριολεκτείς σημαίνει να αντιστέκεσαι.’’

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)

2 σχόλια:

ε ί μ α ι τ υ χ ε ρ ο ς; είπε...

Και τώρα, μετά το μεγάλο ΌΧΙ η κυβέρνηση πήρε εντολή να διαπραγματευτεί εντός Ευρώ. Έτσι τουλάχιστον μεταφράστηκε.
Αντιγράφψ τη φράση σου : Κι αυτό ήταν ένα μυστικό που όλοι γνωρίζαμε και με το να μην μιλάμε για αυτό πείσαμε τελικά και τους εαυτούς μας πως δεν υπάρχει.
Η κατακλέίδα όντως ταιριάζει και εδώ. Η αξία χρήσης της υποψιάζομαι πως θα μεγαλώνει κυριολεκτικά με γεωμετρικούς ρυθμούς στο επόμενο διάστημα. (καλό είναι να εμφανίζεται συχνά)

Καλό Απόγευμα. Από ένα τακτικό αναγνώστη.
Λάμπρος Α.

groucho marxism είπε...

Γεια σου Λάμπρο! νομιζω οτι ήδη μεγάλωσε σημερα, δυστυχως