Ο εορτασμός του πολυτεχνείου κάθε χρόνο θέτει μια σειρά από ερωτήματα, σε σχέση με το χρόνο, την πολιτική κατάσταση και την αντίσταση σε αυτή. Φέτος ζήσαμε την πρώτη μετά τον ερχομό της κρίσης γιορτή του Πολυτεχνείου. Μια μαζική πορεία με πάνω από 50.000 άτομα (και εξίσου πολλές αστυνομικές δυνάμεις) προσπάθησε να επικαιροποιήσει τα μηνύματα του παρελθόντος. Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς το Πολυτεχνείο ταξιδεύει μες στο χρόνο και τελικά κατά πόσο η χρονολογική απομάκρυνσή μας τόσο από τα γεγονότα όσο και από το σύνολο της επταετίας, αλλάζει την ίδια τη φύση του.
Η γιορτή του Πολυτεχνείου θεσμοποιήθηκε έναν μήνα μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ το 1981, ως επίσημη σχολική επέτειος. Το πρόβλημα εντοπίζεται ακριβώς σε αυτή τη κίνηση. Μια επέτειος περιγράφει το καθολικό, το κοινά αποδεκτό και ταυτόχρονα, το σταθερό στις αξίες του, το αχρονικό, το απόλυτα παγιωμένο στην πρότασή του. Και καθώς οι εορτασμοί διαδέχονται ο ένας τον άλλο, η συλλογική μνήμη λειαίνει τα γεγονότα, αφαιρεί τις λεπτομέρειες, επιλέγει τις ευκολότερα αποδεκτές αλήθειες και δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα. Μήπως με
τους εορτασμούς καταλήγουμε να γιορτάζουμε τον ίδιο τον εορτασμό του Πολυτεχνείου μέσα σε έναν αυτοαναφορικό συμβολικό στρόβιλο και όχι την ουσία και τη φύση των γεγονότων εκείνου του αρχικού τριημέρου; Μήπως βιώνουμε το παράδοξο να εορτάζουμε αλλά ταυτόχρονα να ακυρώνουμε το ίδιο γεγονός;
Τα γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, είχαν χαρακτηριστικά συγκεκριμένα ακόμα και μέσα στο ρευστό της τότε μαζικής πράξης. Βασικό τους χαρακτηριστικό ήταν η αυθόρμητη ανάταση και αντίσταση, κατά ενός καθεστώτος παρά τις όποιες κομματικές αποφάσεις και αρνήσεις. Μια αυθόρμητη γενικευμένη σύγκρουση φοιτητών και πολιτών με τους κατασταλτικούς μηχανισμούς ενός κράτους (έστω σε περίοδο άρσης της δημοκρατικής νομιμότητας). Η θεσμοποίηση μιλά για το ακριβώς αντίθετο. Το κεντρικό αυτό σημείο του αυθόρμητου βρίσκεται μακριά από την ίδια την έννοια της επετείου, αδιαφορεί για τα ημερολόγια, δεν επαναλαμβάνει αλλά δημιουργεί, δεν καταθέτει στεφάνι στο παρελθόν, αλλά στο μέλλον. Μήπως τελικά το νόημα της συγκεκριμένης εξέγερσης συνέχισε να υπάρχει όχι στις περιγραφές εκείνων των ημερών, στην επανάληψη των ίδιων τραγουδιών, των ίδιων φωνών και των ίδιων προσώπων αλλά σε γεγονότα που ακολούθησαν την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος, γεγονότα όπως το νικηφόρο κίνημα των καταλήψεων του 1978 και 1979, στην αιματηρή πορεία του εορτασμού του 1980, την κατάληψη του χημείου τον Μάιο του 1985;
Όσο υπερβολικό, παράλογο και αναχρονιστικό και αν ακουστεί στους παλαιότερους (και ίσως κυρίως σε έναν αριθμό των συμμετεχόντων στα τότε γεγονότα), για τις νεότερες γενιές ο Δεκέμβρης του 2008, αποτέλεσε το σημαντικότερο εορτασμό του πολυτεχνείου τα τελευταία χρόνια. Παρόλες τις επιμέρους διαφορές στις συνθήκες, στα αίτια και στην έκφρασή, τα δύο γεγονότα είναι συγγενή. Και στις δύο περιπτώσεις συναντώμαι ένα αυθόρμητο μαζικό αίτημα, ηθικής και πολιτικής δικαιοσύνης, μια πράξη ενός επιθετικού ενεστώτα που διεκδικεί ό,τι
δεν ανέχεται να του αφαιρούν. Μια πράξη ενάντια στο παράλογο και το αυταρχικό της εξουσίας.
Μπορούμε να καταλήξουμε πως ο πραγματικός εορτασμός της 17 Νοέμβρη υπάρχει στην καθημερινή δημιουργία των συνθηκών που θα φέρουν την ίδια αυθόρμητη χειρονομία. Στις επικαιροποιημένες κινήσεις αντίστασης απέναντι στο άδικο. Το νόημα του Πολυτεχνείου επιβιώνει, όχι στα τηλεοπτικά αφιερώματα και στις καταθέσεις στεφάνων, αλλά στις μαζικές διεκδικήσεις των νεοτέρων, στις απαιτήσεις, στις κινήσεις και στη δημιουργία. Η πραγματική επέτειος του Πολυτεχνείου είναι η υπενθύμιση αυτής της διεκδίκησης. Ο εορτασμός του Πολυτεχνείου μιλά για το παρελθόν, η ουσία του όμως μιλά αυστηρά για το μέλλον.
(στην εφημεριδα Εποχη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου