Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 2013

Καλό ταξίδι, Μαύρε Αυτοκράτορα! Ή Γιατί ποτέ δεν συμπάθησα τον Μίκυ Μάους



Που θα βρισκόσαστε χωρίς εμένα JonasBrothers; Χο-χο. Η μουσική σας είναι για τα μπάζα και το ξέρετε. Χο-χο. Είναι επειδή αρέσετε στα μικρά κοριτσάκια και όταν κάτι αρέσει στα  μικρά κοριτσάκια εγώ βγάζω λεφτά χο-χο. Και αυτό συμβαίνει γιατί τα μικρά κοριτσάκια είναι τελείως ηλίθια χο-χο.  Και τα δαχτυλίδια αγνότητας που φοράτε, μου επιτρέπουν να κάνω ό, τι θέλω χο-χο.  Ακόμα και οι χριστιανοί είναι αρκετά ηλίθιοι ώστε να μην αντιληφθούν πως πουλάω σεξ στις κόρες τους. Βγάζω δισεκατομμύρια από την αφέλεια των χριστιανών εδώ και δεκαετίες χο-χο και ξέρετε γιατί; Γιατί οι χριστιανοί είναι καθυστερημένοι χο-χο. Πιστεύουν σε έναν νεκρό τύπο που μιλάει χο-χο!
(ο Μίκυ Μάους αυτοπροσώπως,  εξηγεί στο συγκρότημα JonasBrothers μια από τις πολλές στρατηγικές μάρκετινγκ της εταιρίας Disney, ανάμεσα σε απειλές, χαστούκια και βρυχηθμούς, στη σειρά κινουμένων σχεδίων SouthPark)

Την προηγούμενη βδομάδα, με ανάρτησή του στο Facebook, ο Χρήστος Τερζόπουλος ανακοίνωσε πως ο εκδοτικός του οίκος θα παύσει να εκδίδει το περιοδικό Μίκυ Μάους, καθώς και όλα τα υπόλοιπα περιοδικά της εταιρείας Ντίσνευ. Πληροφορήθηκα το νέο μέσα από τον εκτενή διαδικτυακό θρήνο που ξέσπασε στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, λεπτά μετά την ανακοίνωση. Και ενώ προσπάθησα ειλικρινά να συμμετέχω στον θρήνο, σε λίγο αισθάνθηκα σαν το παιδί που το πηγαίνουν με το ζόρι στην κηδεία κάποιου μακρινού συγγενή και αυτό αμήχανα σφίγγεται να κλάψει  παρόλο που δεν νοιώθει λύπη.
Είναι πολλά αυτά που θα μπορούσε κανείς να προσάψει στην WaltDisneyCompany, αν ήθελε να κάνει μια συνολική κριτική. Οι τακτικές  μάρκετινγκ που ακολουθεί (όπως γλαφυρά περιγράφει και το επεισόδιο του SouthPark), η πολιτική των καναλιών που ελέγχει, η σχέση της με διάφορες όχι και τόσο καθαρές εταιρίες (π.χ. με την UnitedFruitCompany στο παρελθόν), οι όροι εργασία στα εργοστάσια που παράγουν τα προϊόντα της, ακόμα και τις συχνές καταγγελίες για βάναυση συμπεριφορά απέναντι σε ζώα στα διάφορα θεματικά πάρκα και τις ταινίες της. Κάτι τέτοιο βέβαια, δεν κάνει την εταιρεία και τα προϊόντα της πιο αντιπαθή από τις υπόλοιπες πολυεθνικές που πάνω κάτω εφαρμόζουν τις ίδιες τακτικές. Αυτό που προσωπικά ποτέ δεν άντεχα είναι η μυθολογία, οι ήρωες και η αφήγηση των Μίκυ Μάους (πάντα προτιμούσα τα γαλλοβελγικά κόμιξ, τον Αστερίξ, τον Τεντεν κτλ. ή έστω τα κινούμενα σχέδια της WarnerBr. όπου οι ήρωες περνάνε τον χρόνο τους ρίχνοντας αμόνια, πιάνα και βάρη με το λογότυπο ACME, ο ένας στο κεφάλι του άλλου).
Ο τρόπος με τον οποίου απευθύνονται στο κοινό τα συγκεκριμένα κόμιξ πάντα μου θύμιζε τις διάφορες θείες που πετύχαινες στις γιορτές και σου μιλούσαν σαν να είσαι χαζός (πωπω  πόσο μεγάλωσε!) αφού πρώτα σου τσιμπήσουν απελπιστικά πολύ το μάγουλο. Ποτέ δεν σου απευθύνονταν ως αυτό που είσαι, αλλά ως κάτι που αντιλαμβάνονταν, επιθυμούσαν και επέβαλαν να είσαι: ένα υπό διαμόρφωση δοχείο συγκεκριμένων συμπεριφορών κι απαιτήσεων. Γιατί ο κόσμος του Μίκυ πάντα αντιμετώπιζε το ρευστό της παιδικότητας με απόλυτη βεβαιότητα, επιθυμώντας πολύ περισσότερο να  το διαμορφώσει παρά να το περιγράψει (ας εξαιρέσουμε εδώ τις ιστορίες του Ντον Ρόσα και μερικών ακόμη) .
Τα σημεία που συναντά κανείς για να αναλύσει στο σύμπαν με τις ευνουχισμένες πάπιες του Ντίσνεϋ (οι οποίες ποτέ δεν φορούν παντελόνι αλλά υποκριτικά μόλις βγουν από το μπάνιο τυλίγουν μια πετσέτα γύρω από τη μέση τους) είναι τόσα πολλά και τέτοιας ποιότητας που θα χρειάζονταν αρκετά άρθρα για την ανάλυσή τους. Ας αναφέρουμε συνοπτικά μερικές ενοχλήσεις: Στις ιστορίες ποτέ δεν υπάρχουν γονείς. Όλες οι σχέσεις είναι ανάμεσα σε θείους και ανίψια, εγγονούς και γιαγιάδες. Τα ζευγάρια παραμένουν πάντα αρραβωνιασμένα ποτέ δεν συνάπτουν ουσιαστικές σχέσεις και τα παιδιά είναι πάντα δίδυμα ή τρίδυμα. Στον κόσμο αυτό ακόμα και βιολογικά, δεν υπάρχει καμία προοπτική αλλαγής η ανατροπής, όλα είναι καθηλωμένα σε ένα ατελείωτο παρόν  παλιμπαιδισμού με σαφείς ιεραρχήσεις εκτός οικογενειακών σχέσεων. Αν και κανείς δεν έχει έναν συγκεκριμένο επάγγελμα, όλες οι σχέσεις είναι κατά κύριο λόγο οικονομικές, με την απειλή της αποκλήρωσης να είναι το πιο σοβαρό επιχείρημα ανάμεσα σε έναν γηραιότερο και έναν νεότερο. Δουλικοί, οι ήρωες συμμετέχουν σε διεκπαιρεωτικες περιπέτειες. Κανείς (πέρα από τους κακούς που αυτός άλλωστε ο ρόλος τους) δεν αποκλίνει έστω ελάχιστα από τον νόμο. Οι γυναίκες περιγράφονται αποκλειστικά ως  μάγισσες, γριές ή νύφες. Οι ξένοι ως αγαθοί άγριοι μέσα από έναν Οριενταλισμό παλιάς ρατσιστικής κοπής. Ο Ντόναλντ κοιτά τον κόσμο με την ανωτερότητα του τουρίστα. Ο πολιτισμός του Άλλου, είναι σαφώς κατώτερος, οι χάρτινοι ήρωες μας, δικαιωματικά μπορούν να τον κατακτήσουν. Φωτογενείς, λάμπουν σαν τις χάντρες με τις οποίες οι έποικοι αγόρασαν τις εκτάσεις των ινδιάνων.
Οι ήρωες του Ντίσνεϋ έχουν την μορφή του ζώου γιατί στην πραγματικότητα προσπαθούν να είναι πιο ανθρώπινοι από τον άνθρωπο. Αποτελούν ενσαρκώσεις και προσταγές συμπεριφορών, ρόλων και κανόνων σε φιλική συσκευασία.  Ο κόσμος που κατοικούν είναι ένας κόσμος ελεύθερου χρόνου και διασκέδασης, διατυπωμένος με τους όρους του πραγματικού κόσμου, χωρίς όμως ανάγκες, χωρίς αγωνίες ένας κόσμος, χάρτινος σαν ιστορία της σειράς και προχειρογραμμένος σαν κυβερνητικό διάταγμα. Ένα ατελείωτο σφύριγμα υπό την ατελείωτη αισιοδοξία του ξημερώματος (ακόμα και αν αυτό σημαίνει πως σε ξυπνούν βίαια γιατί θα χάσεις το κουδούνι.)
Ας σκοτώσουμε λοιπόν τον Ντόναλντ που κρύβουμε μέσα μας, γιατί πια όπως περιγράφει και το SouthPark‘’ο Μίκυ επιστρέφει στην Βαλχάλα για να τραφεί και να πάρει έναν υπνάκο’’.  


(Στην εφημερίδα Εποχή)

Δεν υπάρχουν σχόλια: