Μητέρα του επιστητού

Ο αυταρχισμός στη Λατινική Αμερική έχει μία ειδική σχέση με τον χρόνο. Κουβαλά με την ταχύτητα του συνειρμού στο παρόν εκατόμβες θυμάτων, απαγωγές, βασανιστήρια. Τον ψυχρό πόλεμο, τα πραξικοπήματα, την Ιστορία διαμπερή σαν τραύμα. Εναν εφιάλτη που μας επιβεβαιώνει πως δεν κοιμάται ποτέ. Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και με τις πράξεις αντίστασης.

Η Χιλή βρίσκεται από τις 18 Οκτωβρίου σε εξέγερση, μετά τη μέρα δράσης και τη μαζική ανυπακοή των φοιτητών να κάνουν χρήση του εισιτηρίου στο μετρό, λόγω της αύξησης της τιμής του.

Ο πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ο στρατός αμέσως έκανε την εμφάνισή του σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Χιλής. Η εξέγερση γενικεύτηκε, τα οδοφράγματα πολλαπλασιάστηκαν στις μεγάλες πόλεις, τα συνδικάτα της χώρας κήρυξαν γενική απεργία σε όλη τη χώρα για να στηρίξουν τους διαδηλωτές.

Οι Αρχές απάντησαν με ακραία καταστολή, δεκάδες δολοφονίες διαδηλωτών και βιασμούς γυναικών από άνδρες της αστυνομίας. Ταυτόχρονα προχώρησαν σε απαγόρευση κυκλοφορίας και επιβολή πλήρους ησυχίας κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι πολίτες διατάχθηκαν να παραμείνουν ήρεμοι στα σπίτια τους.

Και ενώ η σιωπή επιτηρούσε τα σπίτια και περιφρουρούσε τους δρόμους, ξαφνικά η φωνή ενός τραγουδιού ξεκινά να την ποδοπατά αμετάκλητα. Η φωνή μιας σοπράνο μέσα στη νύχτα, σε κάποια γειτονιά κάπου στη φιμωμένη από σκοτάδι Χιλή.

Η μόνη φωνή που ακούγεται μέσα στη βουβή νύχτα αμφισβητώντας, εμψυχώνοντας, ομορφαίνοντας, έστω για λίγα λεπτά. Λίγα λεπτά που θα γίνουν ώρες ολόκληρες μέσα από το βίντεο που τα αιχμαλώτισε και που θα επαναληφθεί σε όλη τη χώρα και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ξανά και ξανά.

Το τραγούδι να κρέμεται στο κενό, στο κατακόρυφο των μεγάλων πολυκατοικιών και των φωταγωγών, των άδειων υποφωτισμένων δρόμων, των πόλεων που έχουν στο στόμα ένα πανί σιωπή. Μαύρο σαν τις μπότες των πραξικοπημάτων. Το τραγούδι σταματά. Και η γειτονιά ξεσπά σε φωνές, ζητωκραυγές και χειροκροτήματα.

Η φωνή μιας γυναίκας στο σκοτάδι του αυταρχισμού να αφηγείται το πώς η ομορφιά και το πώς η τέχνη μπορούν να αμφισβητήσουν με την ίδια τους την ύπαρξη τις κάννες της σιωπής, τον στρατιωτικό βηματισμό της παύσης.

Η γυναίκα αυτή γίνεται η μητέρα του επιστητού. Μέσα από τη φωνή της ζωντανεύει ο κόσμος. Βγαίνει από τη λάσπη σαν σώμα που ξυπνά πρώτη φορά, βγαίνει από τις πλαστικές συσκευασίες των «ήρεμων σπιτιών», τις κουφάλες των δοντιών στα στόματα της εξουσίας. Και όλη η σιωπή που βάραινε τους ώμους, σαν μαύρο χιόνι την πιο παράδοξη εποχή, γίνεται ζητωκραυγή που ανεβαίνει. Ζωή που βγαίνει κάθετα μέσα από τη γη και κάνει τα σώματα αγωγούς της, μέχρι να ξεσπάσει στον ουρανό. Κατάφαση ενάντια στη σιωπή. Κατάφαση στη ζωή, την ομορφιά, κατάφαση για τον δεσμό των ανθρώπων μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες. Από μπαλκόνι σε μπαλκόνι, από πολυκατοικία σε πολυκατοικία και από γειτονιά σε γειτονιά. Από τον ψυχρό πόλεμο μέχρι τα 2.019 μας χρόνια.

Μητέρα του επιστητού, έλα τραγούδα και σε μας. Ψιθύρισέ μας. Το πώς η σιωπή. Το πώς οι άνθρωποι. Το πώς η ανθρώπινη φωνή. Ψιθύρισέ μας το πώς μέσα στο κενό η ανθρώπινη φωνή δίνει και πάλι σχήμα στον άνθρωπο. Γιατί στο κενό βρισκόμαστε. Μητέρα του επιστητού, μισή τραγούδι και μισή Ιστορία. Πέρνα πάνω από τα ερείπια των πολύβουων πόλεων, εδώ που η συνισταμένη όλων των πραγμάτων καταλήγει στη σιωπή. Ψιθύρισέ μας. Εναν σκοπό παλιό όσο τα χώματα που σε γέννησαν. Γιατί τη δική σου ήπειρο κανένας Κολόμβος δεν την ανακάλυψε. Τη φαντάστηκαν πρώτα τα τραγούδια εκείνων που έμεναν στα αμπάρια του. Υστερα έγιναν γη και έπειτα αλυσίδα. Μα τώρα πες και σε μας. Πώς πέφτει η νύχτα στα μέρη σου και πώς σπάει η σιωπή. Μα πάνω απ' όλα μάθε μας τον ήχο της αλήθειας σου: η πέτρα άμα τη σφίγγεις πολλή ώρα στο χέρι σου γίνεται τραγούδι.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)