Δευτέρα 16 Ιουλίου 2012

Ο Σύ.ριζ.α., η κόκκινη Γιάννα και οι θεωρίες συνομωσίας






Όλα ξεκίνησαν από ένα άρθρο του Στέφανου Κασιμάτη  στην εφημερίδα Καθημερινή. Το άρθρο με τίτλο: ‘’Οι σύμβουλοι, το κόμμα και ο μυστηριώδης εκδικητής’’, αρχίζει περιγράφοντας την δράση και την ιεραρχία της συμβουλευτικής εταιρίας ‘’Teneo’’ και  τον τρόπο με τον οποίο ο πρόεδρός της Ντάγκλας Μπαντ συνδέεται με τον Μπιλ Κλίντον. Στην συνέχεια ο αρθρογράφος αναρωτιέται για ποιόν λόγο  μια ομάδα της εταιρείας βρέθηκε στην Ελλάδα προεκλογικά και στηριζόμενος σε αδιάψευστες πηγές συμπεραίνει (αντιγράφω κατά λέξη ώστε να φανεί το μέγεθος και ο τρόπος της επιχειρηματολογίαςκαι της κατασκευής ): ‘’Ένα πουλάκι (το γνωστό πουλάκι της δημώδους παραδόσεώς μας, αυτό που πάντα λέει την αλήθεια στα τραγούδια...) μου ψιθυρίζει ότι προσέφεραν τις υπηρεσίες τους σε αντισυστημικό κόμμα, το οποίο θέλει να μετακινηθεί περισσότερο προς το κέντρο του πολιτικού φάσματος, αλλά να το κάνει με τρόπο, για να μην τρομάξει την πελατεία του.’’  Στην συνέχει ο αρθρογράφος συνεχίζει χωρίς να αναφέρει πηγές (ούτε καν το πουλάκι που λέει όλη την αλήθεια), στοιχεία ή επιχειρήματα και καταλήγει στο συμπέρασμα πως την εταιρία έφερε στην Ελλάδα για λογαριασμό του αντισυστημικού κόμματος, ένα πρόσωπο ‘’που δεν λυπάται τα χρήματα, γιατί διαθέτει πάρα πολλά’’ και το οποίο θέλει να πάρει εκδίκηση από το πολιτικό σύστημα το οποίο δεν του επέτρεψε να εμπλακεί στην πολιτική.
Την επόμενη μέρα (Δευτέρα 9 Ιουλίου) η φημολογία και το κουτσομπολίστικης διάθεσης άρθρο, αναπαράχθηκε ως είδηση από την εφημερίδα Δημοκρατία, η οποία αποκωδικοποίησε τις πληροφορίες κατονομάζοντας τον Συ.Ριζ.Α και την Γιάννα Αγγελοπούλου Δασκαλάκη. Υπογραμμίζοντας την σημασία της αποκάλυψης, η εφημερίδα τοποθέτησε  στο εξώφυλλο τις φωτογραφίες της Αγγελοπούλου,  του Μπιλ Κλίντον και του Αλέξη Τσίπρα, δίπλα στον κύριο τίτλο: ‘’Βόμβα για την «κόκκινη» Γιάννα’’. Το κύριο άρθρο της εφημερίδας ουσιαστικά αναπαράγει συγκεκριμενοποιώντας τις ‘’πληροφορίες’’ της Καθημερινής, ψάχνει στοιχεία και αποδείξεις τόσο στην προεκλογική στάση του Συ.ριζ.α.  όσο και σε αυτή της Αγγελοπούλου στην περίοδο μετά τους Ολυμπιακούς και τελικά καταφέρνει να εμπλέξει στην υπόθεση τον Τόνι Μπλερ και την C.I.A..  Η πολιτικά στοχευμένη φημολογία έγινε πληροφορία και η πληροφορία είδηση. Σε αυτή της τη μορφή πέρασε τις πύλες του διαδικτύου ώστε να αναπαραχθεί από μια σειρά ‘’ειδησεογραφικών’’ μπλογκ και ιστοσελίδων και να πάρει την διάσταση θεωρίας συνομωσίαςπου περιγράφει την σύγκρουση αμερικανικών και γερμανικών συμφερόντων στο ελληνικό έδαφος*. Εδώ και καιρό είναι γνωστό πως το διαδίκτυο είναι ο προνομιακός χώρος στον οποίο φύονται και ανθίζουν οι θεωρίες συνομωσίας. Από τους Βριλ και του Νεφελίμ, το φαινόμενο των ψεκασμών, μέχρι τις πραγματικές αιτίες πίσω από την ελληνική και την παγκόσμια κρίση.

Από τους εξωγήινους στον Συ.Ριζ.Α


Οι θεωρίες συνομωσίας δεν είναι ούτε κάτι καινούργιο ούτε κάτι πρωτότυπο, αυτό όμως δεν σημαίνει πως υπάρχουν χωρίς σημασία. Οι θεωρίες αυτές συνοδεύουν σχεδόν πάντα σημαντικά γεγονότα. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως όσο πιο σημαντικό είναι ένα γεγονός τόσο περισσότερες  θεωρίες συνομωσίας το ακολουθούν, καθιστώντας τες έτσι μια άτυπη μονάδα μέτρησης σημασίας (Η 11η Σεπτεμβρίου και ο τεράστιος αριθμός ‘’εναλλακτικών’’ εκδοχών που την ακολούθησαν, παραμένει το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα). Η άνοδος της αριστεράς καταγράφεται ως σημαντικό γεγονός και μέσα από τους τελείως ανορθόδοξους εναλλακτικούς τρόπουςμε τους οποίους γίνεται προσπάθεια να ερμηνευτεί το φαινόμενο.
Θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα πρόχειρο πολιτικό διαχωρισμό,  ανάμεσα στις θεωρίες συνομωσίας. Από την μία έχουμε φαινόμενα που περιγράφουν μια γενικευμένη αίσθηση απειλής. Εικασίες π.χ.  γύρω από την ύπαρξη εξωγήινων   ή τους ψεκασμούς (-Μας ψεκάζουν!) περιγράφουν μια αίσθηση πως μια ανώτερη εξουσία (ακόμα και με μη ανθρώπινα χαρακτηριστικά) απεργάζεται μια συνομωσία που ορίζει τις μοίρες και τις τύχες των πάντων. Αυτή η δύναμη αλλάζει το όνομα της ανάλογα με την συγκυρία, την μόδα και την κουλτούρα. Σκοτεινές δυνάμεις, οι εβραίοι, οι μασόνοι, η C.I.A. η λέσχη Μπίτελμπεργκ κ.τ.λ. ορίζονται ως ευκαιριακοί συνωμότες κόντρα στο μέλλον μας. Στην πραγματικότητα οι ερμηνείες αυτές προσπαθούν να υπεραπλοποιήσουν και να καταστήσουν ερμηνεύσιμο το φαινόμενο της εξουσίας με τις διαπλοκές, τη συνθετότητα και τα διαφορετικά κέντρα της, βασιζόμενες κυρίως στη ημιμάθεια και τον φανατισμό.
Μια τελείως διαφορετική κατηγορία, είναι αυτή της στοχευμένης θεωρίας συνομωσίας.  Τα συγκεκριμένα άρθρα εντάσσονται ακριβώς σε αυτή την κατηγορία και θυμίζουν σε μεγάλο βαθμό αντίστοιχα μυθεύματα που δημιουργήθηκαν την εμφυλιακή περίοδο ενάντια στους κομουνιστές και στην μετεμφυλιακή ενάντια στη Ε.Δ.Α. με στόχο να πλήξου τον αντίπαλο στηριζόμενοι σε κατασκευασμένα στερεότυπα ημιμάθειας (εδώ έχει ενδιαφέρον να δούμε το πως οι ίδιοι οι κατασκευαστές των θεωριών αυτών, χρησιμοποίησαν την ίδια περίοδο τους συνωμοτικούς μηχανισμούς του κράτους με αποκορύφωμα την ανατροπή του το 1967).
Στοχευμένη ή όχι, κάθε θεωρία συνομωσίας ορίζει ως αντίπαλο την κριτική σκέψη, την επιχειρηματολογία και την λογική. Οι θεωρίες προσπαθούν να ερμηνεύσουν χωρίς ερμηνευτικά εργαλεία και τελικά να αποπροσανατολίσουν και να συγκαλύψουν. Ο  αυταρχικός, απόλυτος και κλειστός τρόπος σκέψης τους, τις ορίζει ως φύση συντηρητικές εξαιτίας της θέσης τους απέναντι στην λογική. Ο φορέας τους δεν καταφέρνει να   αντιληφθεί και να ερμηνεύσει. Αυτό που του ζητείται είναι η αποδοχή ή η απόρριψη σχεδόν με όρους πίστης.  Χωρίς στοιχεία, χωρίς επιχειρήματα, χωρίς αποδείξεις. Δεν είναι δυνατόν να πάρουμε στα σοβαρά  καμία επιμέρους θεωρία συνομωσίας, ταυτόχρονα όμως το φαινόμενο των θεωριών συνομωσίας είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα.


* η είδηση αναπαράχθηκε και από άλλες εφημερίδες με πιο θλιβερή περίπτωση αυτή του Ριζοσπάστη, ο οποίος αφού περιγράφει χωρίς σχόλια τα δημοσιεύματα των δυο εφημερίδων καταλήγει: ‘’ Αυτά γράφτηκαν τις προηγούμενες μέρες και ο λαλίστατος κατά τα άλλα ΣΥΡΙΖΑ ούτε σχολίασε, ούτε διέψευσε. Τα ερωτηματικά παραμένουν, όπως όμως παραμένει γεγονός και οι -προεκλογικά- φιλικές διαθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ και του προέδρου του προς τις ΗΠΑ και τον Μπ. Ομπάμα και την πολιτική που εφαρμόζει.’’

(στην εφημερίδα Εποχή)

Δεν υπάρχουν σχόλια: