Κυψέλη ου μ' εθέσπισεν

«Παλιά υπήρχαν τρία μέρη στον κόσμο. Η Κυψέλη, η Ελλάδα και ο πλανήτης Γη. Τώρα βγαίνουν και λένε ότι ο κόσμος είναι ένας, όμως λένε ψέματα και αυτό φαίνεται στα μάτια τους». 

Βέβαια, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο Βακαλόπουλος έχει δίκιο. Είναι όμως η σημαντικότερη. Αν μένεις στην Κυψέλη. Τα κείμενα του Βακαλόπουλου υπήρχε μια εποχή που έμοιαζαν απαραίτητα και αναγκαία για τον κάτοικο. Αναζητούσε τη μυθολογία για να συνεχίσει να επιβιώνει σε μια γειτονιά που τον μπούκωνε ρουτίνα, συγκινήσεις μιας χρήσεως, μέρες και νύχτες σε επανάληψη πετσοκομμένες από τις διαφημίσεις.

Ο Σαχτούρης φορώντας χειμώνα-καλοκαίρι ένα παλτό να πηγαίνει στα περίπτερα και να παίζει τα παιχνίδια με τις δαγκάνες και τα λούτρινα, ο Μένης Κουμανταρέας να ανεβοκατεβαίνει τη Φωκίωνος και οι παλιές ιστορίες της περιοχής να προσθέτουν παραξένισμα στο τετριμμένο.

Η Κυψέλη σήμερα δεν αρνείται τη μυθολογία της. Αλλά δεν έχει πια ανάγκη από καταφύγια. Υπάρχει, βιώνει, ανακαλύπτει όλα όσα ήταν πάντοτε εκεί αλλά δεν μπορούσαν να συνδεθούν.

Ολο και πιο συχνά θα πετύχεις ένα επιδερμικό αφιέρωμα σε κάποιο free press, σε κάποιο πολιτιστικό ένθετο να κάνουν λόγο για την πιο hip γειτονιά της Αθήνας. Το αφιέρωμα σε μουδιάζει, η πραγματικότητά του όμως σου είναι αληθινή και ένθερμα την αποδέχεσαι. Η Κυψέλη έχει αλλάξει εδώ και καιρό. Από τότε που το κέντρο έγινε μεταμεσονύχτιο λούνα παρκ της υποχρεωτικής νεότητας ή τουριστικός διάδρομος απογείωσης του Airbnb.

Η μαζική μετακίνηση φοιτητών και καλλιτεχνών στην περιοχή συνέπεσε χρονικά με το δεύτερο κύμα μεταναστών. Και στις δύο περιπτώσεις τα φτηνά (και τα φτηνότερα) νοίκια έπαιξαν τον ρόλο τους. Χωρίς να είναι ποτέ προοδευτική, η Κυψέλη ήταν πάντοτε το στοίχημα της συνύπαρξης. Από την πρώτη γενιά μεταναστών από την Αλβανία, την Πολωνία μέχρι και σήμερα. Ενα στοίχημα που μια κερδίζεται και μια χάνεται, με όρους όχι ιδεολογίας αλλά καθημερινότητας.

Από τότε που πέταξε μακριά τα γραφεία των νεοναζί (αλλά όχι τους νεοναζί) μέχρι τα μαζικά μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες στην Αγορά της Κυψέλης, μέχρι την επάνοδο των κεκαρμένων τα χρόνια που η κρίση βάθυνε και μέχρι το σημερινό μωσαϊκό. Τα πρώτα δειλά μαγαζιά μεταναστών, τα διάφορα φαγάδικα και καφενεία τους, τα ψιλικατζίδικα των Πακιστανών, η κομμωτική των Αφρικανών γυναικών.

Γάλλος φίλος, κάτοικος Κυψέλης αστειευόταν πως η Κυψέλη έχει τη μεγαλύτερη κοινότητα Ισλανδών εκτός Ρέικιαβικ. Μια παρέα που ήρθε για residency σε μια από τις γκαλερί της Κυψέλης, της άρεσε η περιοχή και έμεινε μόνιμα φέρνοντας μαζί και φίλους. Γάλλος είναι και ο γείτονας που άνοιξε το πρώτο βιβλιοπωλείο (τα χαρτοπωλεία εξαιρούνται) στην περιοχή (αναμένουμε το δεύτερο λίγο πριν από το τέλος του 2019, λίγο μετά το τέλος της Φωκίωνος στη Δροσοπούλου). Γιατί τελικά η Κυψέλη, η Ελλάδα και ο πλανήτης Γη μπορούνε άνετα να είναι το ίδιο πράγμα.

Για όσους μεγάλωσαν εδώ το να παραμένεις σταθερός στην Κυψέλη μοιάζει περίπου με το να μετακομίζεις σε δόσεις. Οχι σε μια νέα περιοχή, αλλά σε μια καλύτερη εκδοχή της περιοχής που πάντα γνώριζες και πάντα σε θύμωνε με τον ανεξέταστο τρόπο ζωής της.

Οι πρωινοί γέροι που γκρινιάζουν, ρατσιστές και αυστηρά αρσενικοί είναι ακόμα στα καφενεία, οι γείτονες που φωνάζουν στα μπαλκόνια και οι κάγκουρες με τις κωλοφτιαγμένες εξατμίσεις είναι ακόμα εδώ. Ομως τους έχουμε συνηθίσει. Σαν συγγενή για τον οποίο ντρέπεσαι, αλλά τι να κάνεις. Τώρα κάθε βδομάδα συστήνουμε την περιοχή σε έναν νέο φίλο και κάθε τόσο ένας νέος φίλος ή μια νέα φίλη συστήνονται σε εμάς.

Αυτά τα γράφω ενώ κάθομαι σε ένα από τα πολλά καινούργια καφέ στο πάνω μέρος της Φωκίωνος. Ωρα μία και κάτι το μεσημέρι. Μπροστά μου περνούν τα παιδιά από το 26ο. Το Δημοτικό είχε πάει σήμερα εκδρομή. Δεν έχεις δει ποτέ τόση όμορφη πολυχρωμία. Παιδιά απ' όλο τον κόσμο και τελικά παιδιά από την Κυψέλη, να κρατιούνται όλα χέρι χέρι, χωρίς φιλτραρίσματα, χωρίς δεύτερες σκέψεις με την ένταση της χαράς που σπρώχνει τα παιδικά σώματα μονίμως προς τα μπρος, διαφορετικές καταγωγές που συναντιούνται στον παρόντα χρόνο της παιδικής ηλικίας και σέρνουν τις τσάντες τους προς το μέλλον.

Μου θυμίζουν πως πρέπει να πάρω τον γιο μου από το νηπιαγωγείο, λίγο πάνω από την πλατεία. Είναι και αυτός ένας νέος Κυψελιώτης.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)